Ελευθερία Μπερνιδάκη-Άλντους

Εκπαίδευση και Ειδική Αγωγή, Ευαισθητοποίηση και Ενημέρωση της Κοινής Γνώμης

Η θέση της σελίδας είναι:

Πίσω στο Πρακτικά Επιτροπής για την Αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία- Περίοδος ΙΑ'- Σύνοδος Α' και Περίοδος ΙΑ'- Σύνοδος Β'

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΑ' - ΣΥΝΟΔΟΣ B'
ΔΙΑΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ,
ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ

22 Φεβρουαρίου 2006

ΠΡΑΚΤΙΚΟ (Άρθρο 40 παρ. 1 του Κ.τ.Β.)

Στην Αθήνα σήμερα 22 Φεβρουαρίου 2006, ημέρα Τετάρτη και ώρα 10.20΄, συνεδρίασε στην Αίθουσα 150 του Μεγάρου της Βουλής, η Ειδική Διακομματική Επιτροπή για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία, υπό την προεδρία της Προέδρου αυτής, κυρίας Ελευθερίας Μπερνιδάκη – Άλντους, με θέματα ημερήσιας διάταξης:
α. Εκπαίδευση και Ειδική Αγωγή
β. Ευαισθητοποίηση και Ενημέρωση της Κοινής Γνώμης

Η Πρόεδρος της Επιτροπής, αφού διαπίστωσε την ύπαρξη απαρτίας, κήρυξε την έναρξη της συνεδρίασης και έκανε την α΄ ανάγνωση του καταλόγου των μελών της Επιτροπής. Παρόντες ήταν οι Βουλευτές κ.κ.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ – ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σήμερα έχουμε την αρχή ενός νέου σταδίου στη δουλειά μας, που είναι η παρουσίαση των Εισηγήσεων κατά θεματική ενότητα και την ψήφιση τους με σκοπό να τις συμπεριλάβουμε στην τελική Έκθεση της Επιτροπής μας. Έχουμε πει ότι, αν χρειαστούν διορθώσεις από προτάσεις συναδέλφων, οι Εισηγήσεις θα κατατεθούν ξανά σε τελική μορφή, πριν τη διαμόρφωση της τελικής μας Έκθεσης.

Καταρχήν, θα ξεκινήσουμε με τη θεματική ενότητα «εκπαίδευση και ειδική αγωγή», την οποία εισηγούμαι και στη συνέχεια θα περάσουμε στη θεματική ενότητα «ευαισθητοποίηση και ενημέρωση της κοινής γνώμης», την οποία εισηγείται η κυρία Καρύδη. Το πρώτο τμήμα της Εισήγησης μου αναφέρεται σε εισαγωγικές παρατηρήσεις και το κύριο θέμα αναφέρεται στην επίλυση πολλών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Αγαπητοί συνάδελφοι, στην επίλυση πολλών από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αποσκοπεί η Εισήγηση μου. Είναι γνωστό ότι οι ανάπηροι συμπολίτες μας είναι μια ομάδα με ιδιαίτερες ανάγκες, η οποία αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Σήμερα, τα άτομα με αναπηρία υπολογίζονται σε ποσοστό πάνω από το 10% του πληθυσμού, χωρίς να συνυπολογίζονται τα μέλη των οικογενειών τους.

Στη χώρα μας, οι πολίτες με αναπηρία αντιμετωπίζονται συχνά ως ασθενείς και άτομα που χρειάζονται ελεημοσύνη. Βασική αιτία για τη δημιουργία αυτών των στερεότυπων και αρνητικών προκαταλήψεων, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι η ελλιπής ενημέρωση και εκπαίδευση του πολίτη σχετικά με τα αναπηρικά θέματα και με τις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων με αναπηρία.

Είναι γεγονός, ότι περισσότερο και από την πιο βάναυση αναπηρία πληγώνει η συμπεριφορά των άλλων προς τον συνάνθρωπο με αναπηρία. Η άγνοια γεννά φόβο κα προκατάληψη, ενώ η σωστή ενημέρωση για την πραγματική κατάσταση της διαφορετικότητας, ιδιαίτερα μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μπορεί να ενισχύσει ένα πολιτισμό αποδοχής για τις ιδιαίτερες ανάγκες αυτής της ευπαθούς κοινωνικής ομάδας.

Πολλές προτάσεις έχον συζητηθεί στην Επιτροπή μας, «απόσταγμα» των ιδεών των μελών της Επιτροπής μας και των φιλοξενουμένων μας. Πολλές από αυτές συμπεριλαμβάνονται στα συμπεράσματα αυτής της Εισήγησης. Θεωρώ, όμως, ιδιαίτερα σημαντική την πρόταση, που αφορά στη διαπαιδαγώγηση των εκπαιδευτικών και των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η εισαγωγή ειδικού μαθήματος στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με αντικείμενο τις ιδιαίτερες ανάγκες των πολιτών με αναπηρία, πρέπει να παίξει πρωταρχικό ρόλο.

Μια τέτοια προσπάθεια είναι σύμφωνη με τις πολιτικές και τις οδηγίες της Ε.Ε. και εντάσσεται στα πλαίσια του έτους 2005, ως ευρωπαϊκού έτους διαμόρφωσης ενεργών πολιτών μέσω της εκπαίδευση, καθώς και του ευρωπαϊκού προγράμματος "παιδεία της δημοκρατίας – education for democratic citizenship". Βέβαια, το 2005 έχει περάσει, αλλά αυτό το πρόγραμμα αποτελεί έναυσμα για δράσεις του μέλλοντος.

Αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας οι σημερινοί μαθητές ως μελλοντικοί ενεργοί πολίτες της χώρας μας, μέσω της εκπαίδευσης και της σωστής ενημέρωσης, να ενστερνιστούν τις αρχές της ισότητας, της συμμετοχής στα κοινά, της ανεκτικότητας, του σεβασμού του άλλου και της αναγνώρισης της διαφορετικότητας. Η ευαισθητοποίηση της μαθητικής κοινότητας μέσω της εκπαίδευσης διαδικασίας, μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη διαμόρφωση ενός πολιτισμού αποδοχής στο πλαίσιο του οποίου οι πολίτες με αναπηρία θα αντιμετωπίζονται ως ισότιμοι πολίτες.

(Συνέχεια ομιλίας κυρίας Ελευθερίας Άλντους – Μπερνιδάκη, Προέδρου της Επιτροπής)

Είναι καιρός να περάσει η πατρίδα μας σε μία νέα εποχή δικαιωμάτων με αξιοπρέπεια για όλους τους πολίτες. Με κατάλληλα προγράμματα συμβουλευτικής και άλλων παρεμβάσεων, μπορεί να αρθούν οι διακρίσεις και να επιτευχθεί το μεγάλο ζητούμενο, που είναι η πραγματική ένταξη πρώτα στο σχολείο και κατόπιν στην κοινωνία. Μια τέτοια θεώρηση βοηθά την ουσιαστική συνεκπαίδευση των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και των συμμαθητών τους. Μια ευνομούμενη και σώφρων πολιτεία έχει την υποχρέωση να εκπαιδεύσει τους πολίτες της να αποκτήσουν συνείδηση, ότι ο λιγότερο τυχερός συνάνθρωπος έχει ίσα δικαιώματα και πρέπει να έχει πρόσβαση σε ίσες ευκαιρίες, προπαντός, στην εκπαίδευση.

Η επιτομή του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού είναι η αναγνώριση ότι η τύχη αλλάζει, η μοίρα είναι κοινή και το μέλλον αβέβαιο. Η επιτομή χριστιανισμού «το αγαπάτε αλλήλους», πρέπει να μετουσιωθεί σε κατανόηση και συμπαράσταση για τον συνάνθρωπό μας. Τα τελευταία χρόνια η σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική, σε θέματα ειδικής αγωγής, μετουσιώνεται στην προσπάθεια ενσωμάτωσης των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στον κύριο κορμό της εκπαίδευσης.

Ο θεσμός της συνεκπαίδευσης αποτελεί πλέον το βασικό άξονα πολιτικής σε θέματα ειδικής αγωγής στα κράτη – μέλη της Ε.Ε., αλλά και στις αναπτυγμένες χώρες, γενικότερα. Παρά το γεγονός ότι το πολύτιμο αγαθό της παιδείας αποτελεί τη βάση και το σημαντικότερο εφόδιο κάθε ανθρώπου τόσο για την επαγγελματική του σταδιοδρομία όσο και για την πνευματική του καλλιέργεια, παρατηρείται ότι οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση. Στη χώρα μας δεν έχει καταγραφεί επισήμως ο ακριβής αριθμός των παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Υπολογίζεται, όμως, περίπου στις 180.000 – 200.000, εκ των οποίων φοιτούν στην ειδική αγωγή 19.038 μαθητές, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας. Οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες φοιτούν σε 2.787 τμήματα ειδικής αγωγής, στα οποία υπηρετούν 1.354 εκπαιδευτικοί, σε οργανικές θέσεις, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΠΘ του Ιουνίου του 2005.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το νόμο 2817/2000, η ειδική αγωγή αποτελεί μέρος της γενικής εκπαίδευσης και προγράμματά της εφαρμόζονται σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, σε άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, από την ηλικία των 4 έως την ηλικία των 22 ετών. Στόχος, είναι οι μαθητές που έχουν ανάγκη ειδικής αγωγής, να έχουν κατάλληλη εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση. Στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μπορούν να φοιτούν: Πρώτον, στη συνήθη σχολική τάξη, με παράλληλη στήριξη από εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής. Δεύτερον, σε ειδικά οργανωμένα και κατάλληλα στελεχωμένα τμήματα ένταξης, που λειτουργούν μέσα στα σχολεία της γενικής και τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Στην περίπτωση που η φοίτηση στα κοινά σχολεία ή στα τμήματα ένταξης καθίσταται αδύνατη, τότε η εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές εκπαιδεύτηκες ανάγκες παρέχεται ως ακολούθως: Πρώτων, σε αυτοτελή σχολεία ειδικής αγωγής. Δεύτερον, σε σχολεία ή τμήματα που λειτουργούν είτε ως αυτοτελή είτε ως παραρτήματα άλλων σχολείων σε νοσοκομεία, ιδρύματα κ.λπ.. και τρίτον, στο σπίτι, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, δηλαδή «κατ’ οίκον διδασκαλία».

Βασικό μοχλό της ειδικής αγωγής στη χώρα μας αποτελούν τα Κέντρα Διάγνωσης και Αξιολόγησης και Υποστήριξης, τα ΚΔΑΗ, βάσει του νόμου 2817/2000. τα συγκεκριμένα κέντρα αναλαμβάνουν, με τη βοήθεια ειδικού επιστημονικού και εκπαιδευτικού προσωπικού, τη δωρεάν διάγνωση και αξιολόγηση, καθώς και τον σχεδιασμό εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Αυτές οι εισαγωγικές παρατηρήσεις μας οδηγούν σε μία σταχυολόγηση των προβλημάτων και απόψεων που κατέθεσαν, ενώπιον της Επιτροπής μας, οι φιλοξενούμενοι μας.

Η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, κυρία Μαριέττα Γιαννάκου, επεσήμανε στην Επιτροπή μας ότι βασική προτεραιότητα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι η δημιουργία οριζόντιας σύνδεσης μεταξύ ειδικών και κοινών σχολείων, καθώς και η ενσωμάτωση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στα κοινά σχολεία.

(Συνέχεια ομιλίας κυρίας Ελευθερίας Μπερνιδάκη – Άλντους, Προέδρου της Επιτροπής)

Η Υπουργός σημείωσε ότι προωθείται η σύνταξη ενός νέου συνολικού νόμου στα θέματα της ειδικής αγωγής, με στόχο τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου και την κωδικοποίηση των υφιστάμενων ρυθμίσεων, επειδή το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο παρουσιάζει πολλά προβλήματα στην εφαρμογή του. Επιπλέον η κυρία Γιαννάκου έθεσε ως απαραίτητη προτεραιότητα τη δημιουργία μηχανισμών έγκαιρης διάγνωσης των εκπαιδευτικών αναγκών κάθε μαθητή, καθώς και ενημέρωση ς και υποστήριξης των γονέων των μαθητών. Επίσης χαρακτήρισε ιδιαιτέρως σημαντικό το θέμα της πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης των μαθησιακών δυσκολιών τόσο στην προσχολική όσο και στη σχολική ηλικία.

Η Υπουργός παρουσίασε ακόμη τις σημαντικές προσπάθειες του υπουργείου για την ίδρυση νέων σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής, όπως και για τη στελέχωσή τους με εκπαιδευτικούς, καταρτισμένους σε θέματα ειδικής αγωγής. Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, με υπόμνημα που απέστειλε στην Επιτροπή σχετικά με την εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία, χαρακτήρισε το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα ως ένα σύστημα διακρίσεων και αποκλεισμού, αφού τα άτομα με αναπηρίες είτε στερούνται του δικαιώματός τους να εισαχθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα, όπως τα άτομα με βαριές αναπηρίες και πολλαπλές ανάγκες εξάρτησης είτε αναγκάζονται να το εγκαταλείψουν π.χ. λόγου έλλειψης προσβασιμότητας είτε είναι αποδέκτες μιας υποδεέστερης και υποβαθμισμένης εκπαίδευσης σε σχέση με τους άλλους μαθητές.

Η Ε.Σ.Α.Ε.Α. μέσω του υπομνήματός της, έθεσε συγκεκριμένα ζητήματα, που χρήζουν αναθεώρησης στον τομέα της ειδικής αγωγής, ως ακολούθως: α) Η μη υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης των ατόμων με αναπηρία ν.1566/85 σε αντίθεση με την εκπαίδευση των άλλων παιδιών αποτελεί βασική άμεση αρνητική διάκριση, αφού η εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία καθίσταται υποχρεωτική, με απόφαση Υπουργού Παιδείας, μόνο όταν το κράτος έχει τη δυνατότητα να την παρέχει β) τα άτομα με βαριές αναπηρίες και πολλαπλές ανάγκες εξάρτησης αποτελούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία ατόμων με αναπηρία, που στην πλειοψηφία τους παραμένουν εκτός εκπαιδευτικού συστήματος, σε πλήρη παραβίαση του ν.2817/2000 γ) τα άτομα με αναπηρία συμμετέχουν στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια γενική και τεχνική εκπαίδευση, χωρίς καμιά υποστήριξη, όπως παροχή τεχνολογικών βοηθημάτων, διασφάλιση της ψηφιακής προσβασιμότητας, προσαρμοσμένο εκπαιδευτικό υλικό στην κατηγορία της αναπηρίας τους π.χ. μορφή braill για τους τυφλούς κ.λπ. δ) παρατηρείται έλλειψη κτιριακής προσβασιμότητας στα σχολικά κτίρια γενικής και τεχνικής εκπαίδευσης, καθώς και ακαταλληλότητα των κτιρίων όπου στεγάζονται οι σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής ε) στα ειδικά σχολεία, τις ειδικές τάξεις και τα τμήματα ένταξης παρέχεται χαμηλής ποιότητας εκπαίδευση δεδομένου ότι δεν είναι εξοπλισμένα επαρκώς με την απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή, δεν υποστηρίζονται με τα απαιτούμενα ειδικά αναλυτικά προγράμματα και δεν είναι στελεχωμένα επαρκώς με εξειδικευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό σε κάθε κατηγορία αναπηρίας στ) διατίθεται ένα πολύ μικρό ποσοστό τόσο από τον κρατικό προϋπολογισμό όσο και από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, παρά το γεγονός ότι τα άτομα με αναπηρία αποτελούν το 10% του μαθησιακού πληθυσμού της χώρας και η εκπαίδευση τους είναι πιο περίπλοκη, πιο δύσκολη και πιο δαπανηρή.

Κατά την ακρόαση, ο Πρόεδρος της ομοσπονδίας κωφών, κ. Κωνσταντίνος Γαργάλης τόνισε μεταξύ άλλων ως σημαντικά προβλήματα των μαθητών με σοβαρά προβλήματα ακοής τα ακόλουθα:
1) Την απουσία κατάλληλης επιμόρφωσης και κατάρτισης των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού βοηθητικού προσωπικού, σχετικά με τις ιδιαίτερες ανάγκες των κωφών μαθητών, καθώς και την έλλειψη γνώσης της νοηματικής γλώσσας από τους εκπαιδευτικούς.
2) Την ανυπαρξία επίσημου φορέα πιστοποίησης της επάρκειας γνώσης της νοηματικής γλώσσας με αποτέλεσμα να παραμένει ανεφάρμοστη η ρύθμιση του ν. 2817/2000, η οποία προβλέπει ότι οι εκπαιδευτικοί που τοποθετούνται σε σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής στις οποίες φοιτούν κωφοί μαθητές είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τη νοηματική γλώσσα.

(Συνέχεια ομιλίας κυρίας Ελευθερίας Μπερνιδάκη – Άλντους, Προέδρου της Επιτροπής)

Ο Πρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας κινητικά αναπήρων Εμμανουήλ Γιανναδάκης κατά την ακρόασή του στην Επιτροπή μας έθεσε υπ’ όψιν της Επιτροπής το θέμα της ανεπάρκειας υποδομών προσβασιμότητας στην πλειοψηφία των σχολείων και την έλλειψη προσβάσιμων σχολικών μεταφορικών μέσων για τους μαθητές με κινητικές αναπηρίες.

Ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών κ. Ηλίας Μαργιόλας στην τοποθέτηση του για την ειδική αγωγή ενώπιον της Επιτροπής μας επεσήμανε μεταξύ άλλων τα εξής: Πρώτον, τη μη αναγνώριση από την πολιτεία της γραφής Braille, ως επίσημη γραφή των Ελλήνων τυφλών. Δεύτερον, την απουσία εκπαιδευτικής πολιτικής για τους πολυανάπηρους μαθητές. Τρίτον, την έλλειψη δομών εκπαίδευσης για μαθητές με τυφλοκώφωση.

Αγαπητοί συνάδελφοι θα εισέρθουμε στο τρίτο μέρος της εισήγησης που αφορά τα συμπεράσματα και τις προτάσεις.

Υποχρεωτικότητα της ειδικής αγωγής. Η νομοθετική εξουσιοδότηση του νόμου 1566/1985 άρθρο 33 που παρέχει στον Υπουργό Παιδείας την δυνατότητα να αποφασίζει κατά περίπτωση σχετικά με την υποχρεωτικότητα της ειδικής αγωγής δημιουργεί αρνητική διάκριση των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Επιπλέον, η νομοθετική κατοχύρωση της υποχρεωτικότητας της ειδικής αγωγής κρίνεται επιβεβλημένη στο πλαίσιο της συνταγματικής επιταγής περί ελάχιστου χρόνου υποχρεωτικής φοίτησης κατά το άρθρο 16 του Συντάγματος. Προτείνεται η νομοθετική κατοχύρωση της υποχρεωτικής φοίτησης των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στις σχολικές δομές ειδικής αγωγής καθώς και κατάργηση της παραγράφου 2, του άρθρου 33 του νόμου 1566/85.

Δεύτερον, εκπαιδευτικό και ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό. Στην πλειοψηφία τους οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων και το ειδικό εκπαιδευτικό και βοηθητικό προσωπικό δεν έχουν επαρκή επιστημονική κατάρτιση και επιμόρφωση σε θέματα ειδικής αγωγής. Προτείνεται η δημιουργία νέων φορέων μετεκπαίδευσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού σε θέματα ειδικής αγωγής. Επίσης, η σύσταση κλάδων εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Προτείνεται, επίσης, ο επαναπροσδιορισμός των προσόντων των εκπαιδευτικών και του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού οι οποίοι τοποθετούνται σε σχολικές δομές ειδικής αγωγής σε συνάρτηση και με τα υφιστάμενα παιδαγωγικά τμήματα ή κατευθύνσεις ειδικής αγωγής των ΑΕΙ και των ΤΕΙ της χώρας μας. Προτείνεται ακόμη η θεσμοθέτηση διαδικασίας αξιολόγησης των δομών της ειδικής αγωγής με ιδιαίτερη έμφαση στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών οι οποίοι εργάζονται σε αυτές. Οι συγκεκριμένοι εκπαιδευτικοί, λόγω ακριβώς της ιδιομορφίας του λειτουργήματός τους, θα πρέπει να επιβλέπονται και να αξιολογούνται περισσότερο από τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς.

Τρίτον, κέντρα διάγνωσης αξιολόγησης και υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.). Τα Κ.Δ.Α.Υ. παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία τους καθώς και στην έγκαιρη αξιολόγηση των ενδιαφερομένων εξαιτίας των ελλείψεών τους σε εξειδικευμένο προσωπικό.

Προτείνεται η περαιτέρω στελέχωση των υπαρχόντων Κ.Δ.Α.Υ. με εξειδικευμένο προσωπικό. Η ενίσχυση του παιδαγωγικού και καθοδηγητικού χαρακτήρα των Κ.Δ.Α.Υ., σε θέματα ειδικής αγωγής με παράλληλη αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων διάγνωσής των μαθησιακών δυσκολιών σε νέες δομές διάγνωσης.

Τέταρτον, παιδαγωγικό ινστιτούτο (Π.Ι.). Το παιδαγωγικό ινστιτούτο είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος θεσμικός φορέας για την επεξεργασία και υποβολή προτάσεων για θέματα ειδικής αγωγής καθώς και για τη χάραξη κατευθύνσεων, για τον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής σε θέματα ειδικής αγωγής. Η ενίσχυση του συμβουλευτικού ρόλου του τμήματος ειδικής αγωγής του παιδαγωγικού ινστιτούτου θα επιδράσει καθοριστικά στη βελτίωση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας. Προτείνεται η αναβάθμιση του τμήματος ειδικής αγωγής του παιδαγωγικού ινστιτούτου, η ενίσχυση της στελέχωσης του τμήματος ειδικής αγωγής με τη σύσταση νέων θέσεων παρέδρων και επιστημονικού προσωπικού εξειδικευμένου στην ειδική αγωγή.

Πέμπτον, γραφή Braille νοηματική γλώσσα. Η μη θεσμική κατοχύρωση της γραφής Braille, ως επίσημης γραφής των τυφλών δημιουργεί αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και συνακόλουθα στις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης των τυφλών. Επίσης, παρατηρείται ότι η χορήγηση πιστοποιητικών επάρκειας της ελληνικής νοηματικής γλώσσας και της γραφής Braille, πραγματοποιείται από διάφορους φορείς που δεν ελέγχονται για την αξιοπιστία τους. Προτείνεται η νομοθετική αναγνώριση της γραφής Braille, ως επίσημης γραφής των τυφλών και η θεσμοθέτηση της χορήγησης κρατικού πιστοποιητικού γλωσσομάθειας της ελληνικής νοηματικής γλώσσας και κρατικού πιστοποιητικού γνώσεως της γραφής Braille. Η νομοθετική κατοχύρωση γνώσης της ελληνικής νοηματικής ως απαραίτητο προσόν διορισμού εκπαιδευτικών σε δομές ειδικής αγωγής για κωφούς και της γνώσης της γραφής Braille σε δομές ειδικής αγωγής για τυφλούς ή αμβλύνοντες είναι μια επόμενη πρόταση.

(Συνέχεια ομιλίας κυρίας Ελευθερίας Μπερνιδάκη – Άλντους, Προέδρου της Επιτροπής)

6) Προσβασιμότητα και υποδομές. Κρίνεται αναγκαία η βελτίωση των υποδομών προσβασιμότητας στο σύνολο των σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής, οι οποίες στην πλειοψηφία τους δεν διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές για τη φιλοξενία και εκπαίδευση μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή και προβλήματα κινητικότητας.

Προτείνεται η θέσπιση συγκεκριμένων προδιαγραφών προσβασιμότητας και η εφαρμογή τους σε όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με έμφαση στις σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής. Η σύσταση ειδικού τμήματος ελέγχου προδιαγραφών προσβασιμότητας και λειτουργικότητας των σχολικών δομών ειδικής αγωγής στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων Α.Ε. ή κάποιος φορέας που να ελέγχει την προσβασιμότητα.

7) Ειδικά σχολεία. Ο θεσμός των ειδικών σχολείων είναι ιδιαιτέρως σημαντικός στην προσπάθεια εφαρμογής των πολιτικών συνεκπαίδευσης. Ο θεσμός της συνεκπαίδευσης δεν πρέπει να θεωρείται πανάκεια στην εφαρμογή πολιτικών ειδικής αγωγής. Ορισμένες κατηγορίες μαθητών επιβάλλεται να παρακολουθούν ειδικά σχολεία τουλάχιστον για ορισμένο χρονικό διάστημα, εξαιτίας των ιδιαίτερων εκπαιδευτικών τους αναγκών. Για παράδειγμα, μαθητές με βαριές αναπηρίες και πολλαπλές ανάγκες εξάρτησης, κ.λπ.. Συγκεκριμένα, τυφλοί ή κωφοί μαθητές, τουλάχιστον πρωτοβάθμια και πιθανότατα δευτεροβάθμια εκπαίδευση, εφόσον υπάρχουν αυτά τα ειδικά σχολεία και εφόσον είναι επιλογή τους.

Προτείνεται η διατήρηση και ενίσχυση του θεσμού των ειδικών σχολείων, με σκοπό την παροχή εκπαίδευσης σε μαθητές που κρίνεται από τις αρμόδιες διαγνωστικές υπηρεσίες ότι δεν μπορούν να εκπαιδευτούν στις υπόλοιπες δομές ειδικής αγωγής. Η κατοχύρωση του ρόλου των ειδικών σχολείων ως συμβουλευτικά κέντρα στην εκπαιδευτική διαδικασία της ειδικής αγωγής, με σκοπό την καθοδήγηση της εκπαίδευσης των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα κοινά σχολεία, είναι μια επισήμανση που πρέπει να γίνει.

8) Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση παρουσιάζεται έλλειψη κατάλληλου υποστηρικτικού υλικού για τους φοιτητές και σπουδαστές με αναπηρία, καθώς και μεγάλη έλλειψη υποδομών προσβασιμότητας.

Προτείνεται η δημιουργία ειδικής γραμματείας ή διεύθυνσης σε κάθε ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας, με αρμοδιότητα την επίλυση προβλημάτων στην εκπαίδευση των φοιτητών με αναπηρία. Προτείνουμε την καθιέρωση ειδικού κριτηρίου αξιολόγησης των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης σχετικά με τις υποδομές προσβασιμότητας και την ποιότητα των υπηρεσιών που αυτά παρέχουν προς τους φοιτητές με αναπηρία.

9) Επαγγελματικός προσανατολισμός. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός απουσιάζει από την εκπαιδευτική διαδικασία της ειδικής αγωγής, παρά το γεγονός ότι αποτελεί βασικό παράγοντα στην προσπάθεια ένταξης των πολιτών με αναπηρία στην αγορά εργασίας.

Προτείνεται η εισαγωγή στοιχείων επαγγελματικού προσανατολισμού στα εκπαιδευτικά προγράμματα ειδικής αγωγής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

10) Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση μαθητικής και εκπαιδευτικής κοινότητας. Ο εμπλουτισμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας με γνωστικά στοιχεία που στόχο θα έχουν την ενημέρωση της μαθητικής και εκπαιδευτικής κοινότητας απέναντι στις ανάγκες και ικανότητες των ατόμων με αναπηρία θα συμβάλλει καθοριστικά στην εκπαιδευτική πολιτική ενσωμάτωσης των μαθητών με ειδικές ανάγκες και μαθησιακές δυσκολίες στα κοινά σχολεία.

Προτείνεται η εισαγωγή ειδικού μαθήματος με αντικείμενο τις ιδιαίτερες ανάγκες και ικανότητες των πολιτών – συμμαθητών με αναπηρία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Επίσης, προτείνεται η διεξαγωγή ενημερωτικών και επιμορφωτικών εκδηλώσεων στα σχολεία, με σκοπό την ευαισθητοποίηση της μαθητικής κοινότητας, εκπαιδευτών, εκπαιδευομένων, γονέων και οικογενειών.

Το λόγο έχει ο κ. Τσαντούλας.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΑΝΤΟΥΛΑΣ: Η εισήγηση σας μου άρεσε ιδιαίτερα. Νομίζω ότι θα έπρεπε να κάνετε μια εισήγηση σε όλους μας, ώστε να τη χρησιμοποιήσουμε σαν τύπο για να κάνουμε τις δικές μας εισηγήσεις. Η δομή της ήταν αρκετά πρακτική, με τα προβλήματα και τις προτάσεις σας.

Είναι πολύ σημαντικό το θέμα του εκπαιδευτικού προσωπικού και δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι να προτείνουμε και κατά τη διάρκεια της φοίτησης των καθηγητών στο πανεπιστήμιο, με παρακολούθηση κάποιων μη υποχρεωτικών μαθημάτων που θα αφορούν εκπαίδευση Α.ΜΕΑ. Όχι μετεκπαίδευση δικής τους αφού πάρουν το πτυχίο, αλλά και μέσα στο πανεπιστήμιο. Επίσης, πώς είναι δυνατό να επιλέγουμε εκπαιδευτικό προσωπικό είτε από άτομα με αναπηρία είτε από άτομα που έχουν στην οικογένειά τους άτομα με αναπηρία. Αυτό θα βοηθήσει, γιατί τα άτομα αυτά είναι ευαισθητοποιημένα απέναντι στο πρόβλημα και θα αποδώσουν καλύτερα σαν εκπαιδευτές.

Στο σημείο αυτό η εισήγηση της Προέδρου εγκρίνεται ομόφωνα από την Επιτροπή.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ – ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Κύριε Τσαντούλα, δέχομαι τον προβληματισμό σας. Η Επιτροπή μας θα συνεδριάσει πολλές φορές ακόμα. Όσον αφορά τις εισηγήσεις που θα ακολουθήσουν, έχουμε προβλέψει ότι, αφού παρουσιαστεί η εισήγηση του καθενός, μπορεί άνετα στο πενθήμερο που απομένει να ενσωματώσει τυχόν διορθώσεις και να τη φέρει για την τελική έγκριση στην έκθεση. Δεν υπάρχει πρόβλημα.

Το λόγο έχει η κυρία Περλεπέ.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΕΡΛΕΠΕ-ΣΗΦΟΥΝΑΚΗ: Συμφωνώ με την εισήγησή σας, η οποία ήταν πολύ αναλυτική. Παρότι το 10% του μαθητικού πληθυσμού είναι άτομα με αναπηρία, βλέπουμε ότι υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις, σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση τους τόσο στα κοινά όσο και στα ειδικά σχολεία. Όλοι αυτοί που δεν έχουν βαριές αναπηρίες, για να είναι σε ειδικά σχολεία, θα μπορούσαν να φοιτούν στα κοινά σχολεία. Βέβαια, πάντα με την προϋπόθεση ότι οι καθηγητές θα έχουν γνώση του αντικειμένου, δηλαδή, πώς να συμπεριφερθούν σε αυτούς τους μαθητές. Επίσης, θα ήθελα να πω ότι υπάρχει έλλειψη προσωπικού και στα ΚΔΑΥ, με αποτέλεσμα άτομα που θέλουν να κλείσουν ένα ραντεβού, να περιμένουν πολλούς μήνες για να εξεταστούν από αυτά τα κέντρα.

Οι μαθητές που περνούν στα πανεπιστήμια και είναι άτομα με αναπηρία, δεν δημοσιεύονται για την επιτυχία τους αυτή στις εφημερίδες. Υπέβαλα σχετικό ερώτημα στο Υπουργείο και μου απάντησαν ότι τα αποτελέσματα γι’ αυτούς τους μαθητές βγαίνουν εκ των υστέρων. Γι’ αυτό το λόγο δε δημοσιεύουν το ονόματα τους. Δημοσιεύονται πρώτα οι επιτυχόντες που έδωσαν εξετάσεις κανονικά. Τα αποτελέσματα για τους επιτυχόντες των ατόμων με αναπηρία έρχονται αργότερα. Πάντως θα μπορούσαν να δημοσιευθούν τα ονόματα τους, χωρίς να αναφέρεται ότι είναι άτομα με αναπηρία. Γι’ αυτά τα άτομα δεν υπάρχει ανακοίνωση των ονομάτων τους ούτε καν στα σχολεία τους. Το θεωρώ κάπως ρατσιστικό αυτό το θέμα και είναι ένα πρόβλημα γι’ αυτούς τους μαθητές που καταφέρνουν να περάσουν στα πανεπιστήμια μετά από τόσες προσπάθειες.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ – ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Πρέπει να σας πω ότι δεν το είχα συνειδητοποιήσει αυτό το πρόβλημα και δεν είχε υποπέσει στην αντίληψή μου. Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας. Πρόκειται για μια περίπτωση, αν όχι συνειδητής, αλλά τουλάχιστον βλαπτικής αρνητικής διάκρισης γι’ αυτούς τους μαθητές. Πρόκειται άνετα να βγάζουν μαζί τα αποτελέσματα για όλους τους μαθητές. Έτσι θα μπορούσαν να δημοσιεύονται όλα τα ονόματα των μαθητών.

Το λόγο έχει ο κ. Κωνσταντάρας.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ: Κύρια Πρόεδρε, φυσικά και εγκρίνω την εισήγησή σας, αλλά θα προτιμούσα να την είχαμε ακούσει πριν συντάξουμε τις εκθέσεις μας. Τουλάχιστον εγώ θα είχα βοηθηθεί αρκετά. Για παράδειγμα, υπάρχουν δύο διαφορετικές απόψεις για τα άτομα με αναπηρίες. Πρώτον, τους θεωρούμε ειδικά άτομα και δεύτερον, δεν τους θεωρούμε ειδικά άτομα. Ως Επιτροπή, εάν καταλήγουμε ποιο είναι το φορμάτ που θέλουμε να ακολουθήσουμε, σε ό,τι αφορά τις εισηγήσεις μας, πιθανώς να αποφεύγαμε διφορούμενες θέσεις.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ – ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Ως προς τις εισηγήσεις σας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, που θα έρθουν στην Επιτροπή μας σύντομα, θέλω να πω ότι ο καθένας μας είναι αυτόνομος να μελετήσει ό,τι θέλει για να καταλήξει σε μια εισήγηση. Όλοι σας έχετε το γράμμα της 25ης Ιανουαρίου 2006 και συνεπώς, βάσει αυτού του γράμματος, μπορεί να υπάρξει στις εισηγήσεις σας μια καθοδηγητική ομογένεια. Εάν κάποιος επιθυμεί να κάνει κάποιες αλλαγές επί της εισήγησής του, μπορεί να το κάνει προτού φέρει την εισήγηση του, αλλά και αφού την παραδώσει, μπορεί να κάνει και εκ των υστέρων κάποια τροποποίηση.

Το λόγο έχει ο κ. Αντωνακόπουλος.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Συμφωνώ απόλυτα με την εισήγηση σας. Πιστεύω να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην παραγωγή στελεχών από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε να εφαρμόζονται σε αυτό το χώρο των ατόμων με ειδικές ανάγκες, οι κατάλληλες πολιτικές και δράσεις. Παρουσιάζεται πρόβλημα και σε αρκετές ειδικότητες, αλλά και σε γεωγραφικό επίπεδο. Η ελληνική επαρχία στερείται εντελώς αυτών των υπηρεσιών από ειδικούς. Αυτό το άνοιγμα που γίνεται τώρα με τα ΚΔΑΥ και τις υπόλοιπες δομές, προς την επαρχία πρέπει να επιταχυνθεί. Μπορούμε όλοι να κάνουμε μια κεντρική πολιτική συμφωνία και να δώσουμε μια προτεραιότητα στη χρηματοδότηση αυτών των δράσεων. Εκεί θα κριθεί και η ευαισθησία της πολιτείας. Μπορούμε να μειώσουμε τη χρηματοδότηση κάποιων άλλων δράσεων συνειδητά. Πιστεύω πως όλοι θα εισπράξουν τη θετική στάση της κοινωνίας σε μια τέτοια ιεράρχηση των οποίων στενών οικονομικών δυνατοτήτων της πολιτείας.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ – ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Το λόγο έχει ο κ. Σπηλιόπουλος.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Θα ήθελα να σας συγχαρώ για την πολύ καλή δουλειά που κάνατε. Από την πλευρά μου προσπαθώ να δω βαθύτερα ορισμένα ζητήματα. Εάν στην πορεία κρίνω ότι πρέπει να προσθέσω κάτι στις εισηγήσεις, θα το κάνω. Προτείνω ότι στην τελική φάση επεξεργασίας των εισηγήσεων, θα πρέπει να υπάρξει αυτή η δυνατότητα. Επίσης, με απασχολεί το θέμα της ενιαίας αποτύπωσης της δουλειάς που γίνεται και αναφέρομαι στις θεματικές που ορίστηκαν από εσάς. Από την πλευρά σας κάνετε μια πολύ ωραία κατανομή των διαφόρων ζητημάτων στην εισήγηση σας.

(Συνέχεια ομιλίας κ. Αναστασίου Σπηλιόπουλου)

Πιστεύω ότι θα πρέπει και αυτό είναι θέμα απόφασης, όλοι να κινηθούμε, όσοι ανέλαβαν εξ ημών να επεξεργαστούν διάφορα θέματα, με την ίδια τακτική, γιατί θεωρώ ότι στην τελική Έκθεση πρέπει να υπάρχει μια ενιαία έκφραση - αποτύπωση αυτών των πραγμάτων, διαφορετικά θα υπάρξει πρόβλημα.

Διαβάζω την εισήγηση της κυρίας Καρύδη, η οποία με εντυπωσίασε, όμως, είναι μια επιστολή προς ημάς. Θα πρέπει, αν υπάρξουν πέντε ενότητες, να έχουν το εισαγωγικό κομμάτι, το δεύτερο κομμάτι με τα προβλήματα, τις απόψεις κ.λπ. και το τρίτο κομμάτι τις προτάσεις, να καταλήξουμε, όπως γίνεται συνήθως στις Επιτροπές, σε ένα τελικό κείμενο. Αυτό, βέβαια, θα κριθεί αν είναι αναγκαίο και σκόπιμο.

Θα πρέπει να δοθεί γιατί το δικαίωμα αυτό το δίνει ο Κανονισμός της Βουλής και αυτό θα πρέπει να γίνει έγκαιρα. Εάν κάποιοι εκ των συναδέλφων έχουν διαφορετικές απόψεις, έχουν δικαίωμα να ζητήσουν να ενσωματωθούν στην Έκθεση. Η Έκθεση θα πρέπει να είναι κοινά αποδεκτή, γιατί αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να σας συγχαρώ για άλλη μια φορά, γιατί έμεινα έκπληκτος από τη δουλειά που κάνατε.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ - ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Κύριε συνάδελφε, σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια και για την τόσο υπερθεματισμένη έγκριση της εισήγησης μου.

Κατ' αρχήν, ήθελα να κάνω δύο παρατηρήσεις. Βεβαίως, η εισήγηση μου μοιράστηκε έγκαιρα για όποιον ήθελε να προσαρμόσει και δικές του εισηγήσεις. Επίσης, θα μπορούσε να θεωρηθεί έπαρση και αλαζονικό, το να πω εγώ στους συναδέλφους, πώς θα έπρεπε να παρουσιάσουν τη δική τους εισήγηση. Κατανοώ, όμως, πλήρως τι λέτε με την έννοια της τελικής μορφής της Έκθεσης. Οι συνάδελφοι δουλεύουν πολύ προσεκτικά και μπορούν ακόμη και τώρα να αλλάξουν τη μορφοποίηση, πριν παρουσιάσουν τις επόμενες εισηγήσεις. Η κυρία Καρύδη είναι ικανότατη εκδότρια, που μπορεί άνετα να το μορφοποιήσει και να μας το ξαναδώσει. Ο κάθε συνάδελφος έχει δικαίωμα, αφού θα λάβει την εισήγηση, μετά από ορισμένες μέρες να την επιστρέψει διορθωμένη, όπως νομίζει.

Κύριε Σπηλιόπουλε, με την εμπειρία που έχετε, ως Προέδρου της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων, όπου χρειαστεί, καθώς μορφοποιούμε την τελική μορφή της Έκθεσης, να σας καλούμε για συμπαράσταση σε όλες τις ενότητες και να έχουμε τις απόψεις σας, για να δώσουμε την τελική μας μάχη για μια πολύ ουσιαστική Έκθεση. Φαντάζομαι ότι θα μας βοηθήσετε.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Η απάντηση μου είναι ολόθερμα και ολόψυχα ναι. Όσα ανέφερα τα είπα για να αποφευχθούν ταλαιπωρίες. Θεωρώ ότι η δομή που δώσατε στην εισήγηση σας είναι πάρα πολύ σοβαρή και σημαντική. Θα πρέπει να υπάρξει μια ενιαία έκφραση στην τελική Έκθεση. Όλοι οι συνάδελφοι κάνουν το καλύτερο με βάση αυτά που τους ανετέθησαν και που ανέλαβαν.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ - ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Νομίζω ότι συμφωνούμε. Έχω τις εισηγήσεις όλων, πλην μιας. Επίσης, οι συνάδελφοι θα αποφασίσουν, αν θέλουν, να την αλλάξουν, ώσπου να την παρουσιάσουν.

Το λόγο έχει η κυρία Καρύδη.

ΧΡΥΣΗ ΚΑΡΥΔΗ: Κυρία Πρόεδρε, σας συγχαίρω για την υπέροχη εισήγηση, που δεν αμφέβαλα ότι θα ήταν έτσι, γιατί γνωρίζω και πόσο καλά κατέχετε το θέμα, αλλά και την εν γένει επιστημονική σας ικανότητα.

Δεν διαφωνώ με ό,τι προτείνει ο κ. Σπηλιόπουλος. Απλώς, ήθελα να επισημάνω ότι δεν είναι όλες οι εισηγήσεις του ιδίου τύπου και γι' αυτό δεν μπορούν να μορφοποιηθούν βάσει σχεδίου. Αυτή τη στιγμή υποστηρίζω την εισήγηση μου, η οποία δεν μοιάζει σε τίποτα η δομή της με τη δική σας, αλλά εγώ είχα να εισηγηθώ ένα θέμα, που είναι πολύ πιο ασαφές. Δηλαδή, η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση της κοινής γνώμης, δυστυχώς, δεν εμπίπτουν, μέχρι στιγμής, σε νομοθεσίες. Όσο και αν έψαξα σε όλα τα sites των Υπουργείων, όσο και αν μίλησα με αρμοδίους, διαπίστωσα ότι δεν υπάρχει κάτι. Γι' αυτό και προσπάθησα να κάνω την εισήγηση μου με ό,τι μπόρεσα να βρω ανατρέχοντας στα πρακτικά των Επιτροπών. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι συνάδελφοι έρχονται και επανέρχονται στο θέμα της ευαισθητοποίησης και της ενημέρωσης.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ - ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Κυρία Καρύδη συμφωνώ μαζί σας. Απλώς ήθελα να αφήσω ανοικτό το ενδεχόμενο κάποιας τοποθέτησης του καθενός επί του θέματος. Θα υπογραμμίσω και εγώ αυτό που είπατε. Δηλαδή, το κάθε θέμα διαφέρει. Η ειδική αγωγή επειδή είναι σε συνάρτηση με νομοθετήματα, με σκληρή δουλειά είναι πιο εύκολα να σχηματιστεί με αυτό τον τρόπο. Κατά τη σειρά των αξόνων είχαμε βάλει πρώτα την ειδική αγωγή και νομίζω ότι είναι το κυριότερο σημείο. Είχα σκεφθεί για την τελική Έκθεση να είναι πρώτα το δικό σας κομμάτι, με την έννοια ότι αγκαλιάζει όλα. Προσωπικά δεν θα άλλαζα τίποτα στη δική σας εισήγηση και θα ήθελα να το αφήσω στη δικαιοδοσία και διακριτική ευχέρεια του κάθε συναδέλφου να χειριστεί το θέμα του, όπως εκείνος νομίζει. Εμένα με κολακεύει ότι θέλετε να παραδειγματιστείτε από την δική μου εισήγηση, αλλά αισθάνομαι ότι το κάθε θέμα μπορεί να έχει τη δική του προσέγγιση.

(Συνέχεια ομιλίας κυρίας Ελευθερίας Μπερνιδάκη - Αλντούς, Προέδρου της

Επιτροπής)

Εγώ θα ήθελα να μπούμε σε αυτήν τη συζήτηση, αφού πρώτα ακούσουμε όλες τις εισηγήσεις.

Να επαναλάβω ότι, όποιος συνάδελφος θέλει, μπορεί να διορθώσει την Εισήγηση του πριν φθάσουμε στο σημείο της τελικής μορφοποίησης της Έκθεσης μας.

Η κυρία Καρύδη έχει το λόγο.

ΧΡΥΣΗ ΚΑΡΥΔΗ: Κυρία Πρόεδρε, μήπως θα ήταν καλύτερα να κάνω την εισήγηση μου στην επόμενη συνεδρίαση μας;

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ -ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Συμφωνώ.

Έχουμε, ήδη, την Εισήγηση για την Προσβασιμότητα, την Εισήγηση για την Υγεία και την Εισήγηση για την Απασχόληση.

Θεωρώ το κείμενο της κυρίας Καρύδη θαυμάσιο για να ξεκινήσει όλη η Έκθεση μας, γιατί αγκαλιάζει όλα τα θέματα.

Να σας θυμίσω ότι, μέχρι το τέλος Μαρτίου, θα πρέπει να έχουμε ολοκληρώσει, ίσως και με δύο συνεδριάσεις της Επιτροπής ανά εβδομάδα.

Ο κ. Τσαντούλας έχει το λόγο.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΑΝΤΟΥΛΑΣ: Κυρία Πρόεδρε, ο κ. Νασιώκας μου είπε ότι θα έχει έτοιμη την Εισήγηση του μετά από ένα δεκαπενθήμερο. Ζητάει από την Επιτροπή να τον διευκολύνουμε και να μας την παρουσιάσει τη μεθεπόμενη Πέμπτη.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ - ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Βεβαίως.

Θα σας δοθεί με συγκεκριμένο πρόγραμμα η σειρά των Εισηγήσεων. Να τονίσω, βέβαια, ότι δεν θα υπάρξει οποιαδήποτε άλλη παράταση.

Στο σημείο αυτό γίνεται η γ' ανάγνωση του καταλόγου των μελών της Επιτροπής. Παρόντες ήσαν οι Βουλευτές κ.κ.

Τέλος και περί ώρα 12.40' λύθηκε η συνεδρίαση.

αρχή