Ελευθερία Μπερνιδάκη-Άλντους

Ενημέρωση των μελών της Επιτροπής από την Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, κα Μαριέττα Γιαννάκου, για θέματα ειδικής αγωγής

Η θέση της σελίδας είναι:

Πίσω στο Θέσεις της κα Ελ. Μπερνιδάκη-Άλντους, Προέδρου "Διακομματικής Επιτροπής για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν τα Άτομα με Αναπηρίες" κατά τις συνεδριάσεις της Επιτροπής

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΑ' - ΣΥΝΟΔΟΣ Α'
ΔΙΑΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ,
ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ

21 Απριλίου 2005

Θέμα ημερήσιας διάταξης:
Ενημέρωση των μελών της Επιτροπής από την Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, κυρία Μαριέττα Γιαννάκου, για θέματα ειδικής αγωγής.

Στη συνεδρίαση παρέστη η Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κυρία Μαριέττα Γιαννάκου, καθώς και οι κ.κ. Κωνσταντίνος Ράμμας, Ειδικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Παναγιώτης Σωτηρόπουλος, Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ - ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Κυρία Υπουργέ, σας καλωσορίζουμε στην Επιτροπή μας. Μετά το πρώτο στάδιο των εργασιών της Επιτροπής μας, ακούσαμε τα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία, κατά κατηγορία από διάφορες οργανώσεις αναπήρων. Ήδη βρισκόμαστε στο δεύτερο στάδιο των εργασιών της Επιτροπής, κατά το οποίο μέλη της Κυβέρνησης και διάφοροι εκπρόσωποι κρατικών φορέων θα παρουσιάσουν τις δράσεις και τις πολιτικές τους, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους.

Είστε το πρώτο μέλος της Κυβέρνησης που προσκλήθηκε να τοποθετηθεί για δύο λόγους. Πρώτον, διότι τα άτομα με αναπηρίες βιώνουν καθημερινά σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος διακρίσεις και αποκλεισμούς, για την άρση των οποίων απαιτείται μια ουσιαστική βελτίωση στην εκπαίδευση τους. Δεύτερον, διότι η προσωπική σας ευαισθησία για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες είναι γνωστή και οι καλές σας προθέσεις, είναι δεδομένες.
Θα ήθελα να αναφερθώ στο πολύ σοβαρό θέμα των ειδικών σχολείων. Σας μιλώ από προσωπική εμπειρία, ως μαθήτρια που πήρε πολλά εφόδια από τον Οίκο Τυφλών Καλλιθέας στο δημοτικό σχολείο και που συνέχισα και σε κανονικό κοινό σχολείο, κατά το γυμνάσιο και λύκειο. Άρα, εντάχθηκα φυσιολογικά και σε πανεπιστήμια, κατόπιν. Το ειδικό σχολείο όταν λειτουργεί σωστά, επιτρέπει στα παιδιά με αναπηρίες να βρεθούν στο δικό τους χώρο και να πάρουν τα εφόδια που χρειάζονται για να ενταχθούν σωστά, στο περαιτέρω εκπαιδευτικό σύστημα και στην κοινωνία γενικότερα. Το παιδί, στο ειδικό σχολείο, νιώθει ότι βρίσκεται στο δικό του χώρο ανάμεσα σε παιδιά με τις ίδιες ικανότητες και αδυναμίες. Η αντιπαράθεση που προβάλλεται συχνά μεταξύ της εκπαίδευσης στο ειδικό σχολείο και της εκπαίδευσης των αναπήρων μαθητών στο κοινό σχολείο, είναι ψευδεπίγραφη. Όλα εξαρτώνται από το πώς ορίζουμε την ένταξη - ενσωμάτωση.
Κατά τη γνώμη μου, ένταξη σημαίνει να εκπαιδευτεί το άτομο με αναπηρία, ανάλογα με τις δυνατότητες του, έτσι ώστε να ενταχθεί πλήρως σε όλες τις πτυχές της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Είναι εγκληματικό να ταυτίζεται το ειδικό σχολείο, με το άσυλο. Η αποσυλοποίηση είναι στοιχείο μιας σύγχρονης κοινωνίας, όταν γίνεται προς όφελος των αναπήρων και δεν γίνεται μόνο για να μην ξοδεύονται χρήματα για ιδρύματα. Δεν είναι δυνατόν να προσπαθούμε να καταργήσουμε τα ειδικά σχολεία από τη μία και από την άλλη, να έχουμε την υποτιθέμενη ένταξη, χωρίς τις κατάλληλες συνθήκες ενσωμάτωσης των αναπήρων μαθητών στα κοινά σχολεία. Όσα ειδικά σχολεία υπάρχουν πρέπει να διατηρηθούν και να βελτιωθούν. Όσο το επιτρέπουν τα οικονομικά της χώρας, να ιδρυθούν και νέα. Τουλάχιστον ένα κατά αναπηρία, ανά γεωγραφικό διαμέρισμα. Στην καλύτερη περίπτωση, πρέπει να υπάρχει επιλογή μεταξύ ειδικών και κοινών σχολείων.
Όλοι οι ανάπηροι δεν είναι ίδιοι. Με το ν.2817/2000 καθιερώθηκε το πρόγραμμα ενσωμάτωσης των αναπήρων στο σύστημα εκπαίδευσης της χώρας μας. Στη χώρα μας υπάρχουν και ιδιορρυθμίες, που δεν μπορούμε να τις αγνοήσουμε. Το ερώτημα που ανακύπτει, είναι εάν έχουν προηγουμένως δημιουργηθεί οι αναγκαίες προϋποθέσεις από την Πολιτεία, γι' αυτή την προσπάθεια ενσωμάτωσης των παιδιών με αναπηρία, στα κοινά σχολεία. Η ελληνική νομοθεσία διατηρεί ακόμα μια βασική αρνητική διάκριση, που είναι η μη υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης των ατόμων με αναπηρία και αναφέρομαι στο ν. 1566/1985. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την εκπαίδευση των άλλων παιδιών, αφού η εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία καθίσταται υποχρεωτική με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, μόνο όταν το κράτος έχει τη δυνατότητα να την παρέχει. Όλα τα παιδιά πρέπει να έχουν δικαίωμα στην υποχρεωτική και δωρεάν εκπαίδευση.
Υπάρχει έλλειψη προσβασιμότητας στα σχολικά κτήρια, στα οποία στεγάζονται Μονάδες Ειδικής Αγωγής. Τα κτήρια είναι ακατάλληλα για εκπαίδευση. Επίσης, η παροχή εκπαίδευσης στα ειδικά σχολεία, στις ειδικές τάξεις και στα τμήματα ένταξης, είναι χαμηλής ποιότητας, δεδομένου ότι δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένα με την απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή. Οι περισσότερες ειδικές τάξεις δεν είναι στελεχωμένες επαρκώς με εξειδικευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό, για κάθε κατηγορία αναπηρίας. Κατά το παρελθόν, σπαταλήθηκαν πολλά κονδύλια στο όνομα της ψευδεπίγραφης ένταξης στα κοινά σχολεία. Μερικοί, εκμεταλλεύθηκαν στην ψυχολογία των γονιών και τους έλεγαν ότι το παιδί τους δεν είναι σαν τα άλλα παιδιά της ίδιας αναπηρίας, αλλά είναι πιο έξυπνο και πιο ικανό και πρέπει να πάει στο κοινό σχολείο. Αυτό, είχε ως αποτέλεσμα να βρεθούν στο κοινό σχολείο, παιδιά με αναπηρία εντελώς ξαφνικά, χωρίς εξειδικευμένους δασκάλους. Έτσι, αλλοιώθηκε ο χαρακτήρας των ειδικών σχολείων, τα οποία λειτουργούν, ως επί των πλείστων, σαν ιδρύματα για πολυανάπηρα παιδιά. Η επιλογή των εκπαιδευτικών στις Μονάδες Ειδικής Αγωγής, δεν γίνεται με βασικό κριτήριο την εξειδίκευση τους σε θέματα ειδικής αγωγής.
Ένα άλλο στοιχείο είναι η ανυπαρξία αξιολόγησης των Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής και κυρίως των εκπαιδευτικών. Οι συγκεκριμένοι εκπαιδευτικοί, λόγω της ιδιομορφίας του λειτουργήματος τους, θα πρέπει να επιβλέπονται περισσότερο από τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς και να αξιολογούνται. Οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ξεπερνούν
τις 200.000 στην Ελλάδα, αλλά μόλις το 8% από αυτούς φοιτούν στις δύο πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Από τους 20.000 τυφλούς στη χώρα μας, μόνο οι 3.000 περίπου, γνωρίζουν να διαβάζουν τη γραφή BRAILLE. Πολλά τυφλά παιδιά δεν μαθαίνουν τη γραφή BRAILLE στα σχολεία ένταξης που πηγαίνουν. Αυτό είναι εγκληματικό.
Επίσης, τα Κέντρα Διάγνωσης, Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.) υπολειτουργούν, σήμερα, εξαιτίας ελλείψεων εξειδικευμένου προσωπικού και κτιριακών υποδομών. Από τα 62 Κ.Δ.Α.Υ. που έχουν ιδρυθεί, μόνο τα 10 λειτουργούν.
ΣΤΟ επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, παρατηρούνται τα ίδια απαράδεκτα φαινόμενα. Έλλειψη κατάλληλων προγραμμάτων σπουδών, που να είναι προσαρμοσμένα στις ανάγκες των αναπήρων φοιτητών, έλλειψη ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ειδικά προσαρμοσμένων βιβλιοθηκών για τυφλούς και κινητικά αναπήρους φοιτητές, έλλειψη στην προσβασιμότητα κτηρίου, που στεγάζονται οι διάφορες Σχολές.
Έχει σημειωθεί η εξής καταγγελία, ότι στο Α.Π.Θ. απαγορεύεται στους ανάπηρους φοιτητές να εγγράφονται σε Σχολές και προγράμματα σπουδών. Είναι μια απαράδεκτη αρνητική διάκριση. Αυτός ο σχολικός και κοινωνικός, εντέλει αποκλεισμός των ατόμων με αναπηρία πρέπει να διορθωθεί. Να βελτιωθούν οι κτιριακές υποδομές και το πιο σημαντικό, οι εκπαιδευτικοί και το επιστημονικό προσωπικό που θα απασχολείται στην ειδική αγωγή να επιλέγεται με βασικό κριτήριο τις σπουδές και την εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο.
Σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα ήταν εξαιρετικά ωφέλιμη η δημιουργία ενός ειδικού γραφείου με δυνατότητα συνεργασίας με όλες τις σχολές, να παρεμβαίνει και να λύνει, όσα προβλήματα δημιουργούνται στους αναπήρους φοιτητές.
Τα προβλήματα που κληρονομήσαμε είναι πολλά. Το θέμα της ειδικής αγωγής είναι περίπλοκο. Η νομοθεσία για τους αναπήρους φοιτητές διαχέεται σε πολλά Υπουργεία και πολλές υπηρεσίες. Πρέπει να βελτιωθεί ο συντονισμός όλων αυτών. Είναι απαραίτητο, να μη χτίσουμε σε σαθρά θεμέλια και να γίνουν βαθιές τομές.
Το λόγο έχει η κυρία Υπουργός.

ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ-ΚΟΥΤΣΙΚΟΥ (Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων): Τα θέματα των ατόμων με αναπηρία και η πολιτική που πρέπει να ασκηθεί, πρέπει να είναι μια mainstreaming πολιτική, που αφορά σε όλους τους τομείς.

Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια νομοθεσία το 2000 και το 2003, με φιλοδοξίες, που όμως πρακτικά δεν απέδωσε. Στα περίφημα Κ.Δ.Α.Υ. περίμεναν ουρές, μόνο για τα θέματα της δυσλεξίας και δεν έχει αποσαφηνιστεί ποιες είναι οι ανάγκες ενός ατόμου με προβλήματα που ξεκινούν από την αναπηρία και φτάνουν ως τις μαθησιακές δυσκολίες. Δεν έχει ξεκαθαριστεί το τοπίο, είτε γιατί δεν υπάρχει η δυνατότητα στο σχολείο, είτε γιατί δεν υπάρχει η «πολυτέλεια» να αντιμετωπιστεί με εξατομικευμένες προσεγγίσεις στο παιδί είτε γιατί δεν έχει γίνει ακόμη η σωστή καταγραφή.
Να σας πω ότι κάναμε, για να απεμπλακούμε από μια κατάσταση, που περιλαμβάνει υποδομές, όπως τα ΚΔΑΥ. Μεταφέραμε πάρα πολλούς εκπαιδευτικούς, με ειδικές γνώσεις, ώστε να δοθεί απάντηση στα προβλήματα. Εάν υποθέσουμε ότι στο θέμα της δυσλεξίας η Ελλάδα έχει μεγαλύτερο ποσοστό συγκριτικά με την Ευρώπη, καταλαβαίνετε ότι στο χώρο των ατόμων με ειδικές ανάγκες υπάρχει και η προσπάθεια ορισμένων, μέσω αυτού του χώρου να αποκτήσουν διευκολύνσεις.
ΣΤΟ πλαίσιο της πολιτικής αυτής, η ειδική αγωγή άνοιξε 33 ειδικά δημοτικά σχολεία. Το 2003 - 2004 δεν είχε ανοίξει τίποτε, διότι δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια στον προϋπολογισμό. Άνοιξαν 14 ειδικά νηπιαγωγεία και 395 τμήματα ένταξης, στα κοινά σχολεία. Το παν στο θέμα της ειδικής αγωγής είναι να έχουμε οριζόντια σύνδεση ανάμεσα στο ειδικό και το κοινό σχολείο. Η τάση είναι να μπορούμε να κρατήσουμε τα παιδιά στα κοινά σχολεία.
Ένα άλλο ζήτημα είναι να μη γίνεται λάθος διάγνωση. Πολλές φορές μπαίνει στις μαθησιακές δυσκολίες η νοητική στέρηση. Στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει. Επομένως, χρειάζεται να έχουμε τους απαραίτητους μηχανισμούς για να αποτυπώσουμε το πρόβλημα, να ενημερώσουμε και να στηρίξουμε τους γονείς.
Στη δευτεροβάθμια ανοίξαμε ένα ειδικό γυμνάσιο που αποτελείται από 12 εργαστήρια ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, 4 ΤΕΕ ειδικής αγωγής και 84 τμήματα ένταξης στα κοινά σχολεία. Σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίσαμε τα προβλήματα εξειδικευμένα. Έχουμε παράλληλα και διδασκαλία στο σπίτι και συνεργασία με το σχολείο.
Έχουμε έτοιμη την τροπολογία αναγνώρισης του συστήματος Μπράϊγ, επισήμως. Γεγονός που σημαίνει ότι θα έχουμε σε μεγάλη έκταση, βιβλιογραφία και χρήση υπολογιστών. Εξετάζουμε τη δυνατότητα να δώσουμε υπολογιστές σε όλα τα παιδιά, ξεκινώντας από αυτά με ειδικές ανάγκες. Ο χρόνος είναι πολύτιμος στο χώρο της ειδικής αγωγής.
Υπάρχουν ειδικότερες κατηγορίες, που αφορούν στην εκπαίδευση των μαθητών με αυτισμό, πολυαναπήρων ή σπαστικών μαθητών. Στον τομέα αυτό προσφέρουν καλή δουλειά ιδιωτικού δικαίου συστήματα, όπως είναι η Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών, η ΕΛ.Ε.Π.Α.Π..
Αυτό που δεν υπάρχει στην Ελλάδα είναι μια συνολική αντίληψη. Δεν υπάρχει μια συνολική πολιτική, που να δίνει την εντύπωση ότι περιμένουμε να πάρουμε κάτι πίσω, από την επένδυση που έχουμε κάνει. Η τοποθέτηση στην εργασία, με το νόμο, δεν είναι βέβαιο ότι τα άτομα αυτά τοποθετούνταν επί χρόνια σε χώρους, όπου μπορούν και να αποδώσουν. Υπήρχε η λογική ότι ανάπηρος είναι , ας παίρνει το μισθό του, δεν είναι απαραίτητο και να δουλεύει. Αυτό δημιούργησε δευτερογενή προβλήματα. Πρώτον, απαξιώνεται το άτομο. Δεύτερον, όταν δεν του δίνεται η ευκαιρία να εργαστεί, αποκτά ψυχολογικά προβλήματα.
Ως Βουλευτής, αλλά και ως Υπουργός γίνομαι δέκτης πολλών περιστατικών και προβλημάτων. Η εργασία δεν είναι μόνο βιοποριστικός χώρος. Είναι και προσωπική ικανοποίηση. Αν αυτά τα άτομα δεν μετατρέψουν την αρνητική τους κατάσταση σε θετική και δεν αναδείξουν τα καλύτερα στοιχεία τους, τότε θα είναι λάθος η πολιτική.
Το σχολείο αποτελεί την αρχή και εμείς έχουμε το μεγαλύτερο κομμάτι της ευθύνης. Η ευθύνη μας δεν περιορίζεται στο να βλέπουμε το παιδί μόνο του. Το βλέπουμε σε σχέση με τους γονείς, το περιβάλλον. Πρέπει να εκπαιδεύσεις το οικογενειακό περιβάλλον, ώστε να συλλειτουργήσει.

Έτσι βλέπουμε και άλλους τομείς, δηλαδή, από τη Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων, που έχουμε ανοίξει περισσότερες Σχολές Συμβουλευτικής Γονέων. Εκεί μπαίνουν και τα άτομα με ειδικές ανάγκες και μαθησιακές δυσκολίες. Αν οι γονείς αντιληφθούν, εγκαίρως, πώς πρέπει και οι Ίδιοι να λειτουργήσουν, μπορεί να βοηθήσουν πάρα πολύ προς αυτή την κατεύθυνση. Φέτος χρηματοδοτήσαμε και τα Σ.Μ.Ε.Α. και τα Κ.Δ.Α.Ι. και κάπως έχουμε «ξεμπλοκάρει» τη λίστα. Η πρώτη πίεση σε όλα τα γραφεία του πολιτικού προσωπικού του Υπουργείου ήταν: περάστε μας πάνω από τη λίστα. Αυτό δεν γίνεται. Αλλά όταν η σειρά είναι 4000, καταλαβαίνετε πότε ελπίζουν οι γονείς να έχουν μια απάντηση, για να αρχίσουν μια σωστή δουλειά για τα παιδιά τους.
Υπάρχει και μια σειρά ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η οποία συνδυάζεται με τη στελέχωση με εκπαιδευτικούς. Φέτος δόθηκαν αυστηρές εντολές σε όλους τους περιφερειακούς διευθυντές και οι ίδιοι με προσωπική τους εποπτεία έστειλαν μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών στα Κ.Δ.Α.Ι.. Αποσπάσαμε, δε, και βοηθητικό προσωπικό. Αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι καθόλου εύκολο, ούτε είναι δυνατόν μέσα σε λίγο χρόνο να τίθενται διαγνώσεις, οι οποίες δημιουργούν και υποχρεώσεις στο κράτος, αλλά και μια εικόνα, η οποία δεν είναι καλή, αν ξεπεράσουμε τα όρια. Στο χώρο των ατόμων χωρίς ειδικές ανάγκες έχουν γίνει πολλά και διάφορα, προκειμένου να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματα, που θέλει να δώσει το κράτος στα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Αυτή τη στιγμή η Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής και το Υπουργείο προχωρεί στη σύνταξη ενός συνολικού νόμου, που θα κωδικοποιεί τα προηγούμενα και θα εκσυγχρονίζει το πλαίσιο, για να ανταποκρίνεται πλήρως στις ευρωπαϊκές προοπτικές και στο τι πρέπει να κάνουμε συνολικά, από τη προσβασιμότητα μέχρι τα ζητήματα αντιμετώπισης μέσα στο σχολείο, την επιμόρφωση του συνόλου των εκπαιδευτικών, για το πώς θα αντιμετωπίσουν τα άτομα με ειδικές ανάγκες, έστω και αν δεν είναι αυτοί οι δάσκαλοι τους. Στα σχολεία που υπάρχει διπλή βάρδια καμιά φορά φιλοξενούνται μεγαλύτερα και μικρότερα παιδιά, πώς θα αντιμετωπισθούν από ομάδες παιδιών, κυρίως αυτά που είναι μικρότερα και δεν
αντιλαμβάνονται πολλές φορές τις δυσχέρειες. Υπάρχει η λεγόμενη «πλάκα» και όλα αυτά που τραυματίζουν ψυχικά.
ΣΤΟ ίδιο πλαίσιο με τα ευρωπαϊκά προγράμματα φέτος, προμηθευτήκαμε με ένα αρκετά μεγάλο ποσό, υπολογιστικό και ειδικό εξοπλισμό στις μονάδες ειδικής αγωγής. Κυρίως για τα άτομα με προβλήματα όρασης, με κινητικά προβλήματα και προβλήματα ακοής. Επίσης, σε εξέλιξη βρίσκεται για τις μονάδες ειδικής αγωγής, για τα παιδιά με νοητική στέρηση, ειδικού εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί. Υπήρξαν νέα εργαστήρια, 20 πλήρη εργαστήρια υπολογιστών δημιουργήσαμε, 6 εργαστήρια τύπου Β' με modem και χωρίς ROUTER και τα εργαστήρια για τα Κ.Δ.Α.Ι. της Γ Περιφέρειας Αθήνας, της Αχαΐας και της Α' Θεσσαλονίκης.
Ένα σοβαρό θέμα είναι η πρωτογενής και δευτερογενής πρόληψη μαθησιακών προβλημάτων, λόγου και ομιλίας και στην προσχολική και στη σχολική ηλικία. Το παν είναι εκεί να ανιχνευθούν έγκαιρα τα μαθησιακά προβλήματα. Διότι πολλές φορές και λάθη γίνονται στη διάγνωση αλλά και όταν θα πάνε στο σχολείο, πολλές φορές το σχολείο απορρίπτει μη έχοντας τη γνώση. Θεωρεί ότι το παιδί δεν μπορεί να παρακολουθήσει, ο εκπαιδευτικός δεν μπορεί -και όταν έχει έναν αριθμό παιδιών εύλογο- να κάνει ειδική προσπάθεια ή κατατάσσοντας το στο μυαλό του στα παιδιά με νοητική στέρηση, ενώ δεν είναι έτσι, παραμερίζει το παιδί. Αυτό είναι πάρα πολύ σοβαρό θέμα. Πολλές φορές τα προβλήματα ακοής αν δεν ανιχνευθούν εγκαίρως το παιδί θεωρείται καθυστερημένο. Στην εποχή μας, βεβαίως, ελπίζω να μη γίνεται αυτό. Αλλά υπάρχουν ομάδες πληθυσμού και κυρίως με χαμηλά στάνταρς γενικότερα, που διαπιστώνεται πάρα πολύ αργά αυτό το πρόβλημα.
Για όλες αυτές τις κατηγορίες έχουμε ζητήσει καταστάσεις για να ξέρουμε πού βρισκόμαστε, με όλο το σεβασμό στα θέματα των προσωπικών δεδομένων. Γιατί έχουμε και αυτό το ζήτημα. Μας ζητούν να μην ανακοινώνουμε τις εξετάσεις με τα ονόματα, στις πανελλήνιες, διότι υποτίθεται ότι πληγώνονται τα παιδιά που δεν μπήκαν, αν ανακοινώνονται στο σχολείο, αλλά νομίζω ότι δεν πρέπει να είμαστε υπερβολικοί στα ζητήματα αυτά. Ζούμε σε μια ανοικτή κοινωνία και αυτά είναι υπερβολές. Πρέπει, όμως, να γνωρίζουμε ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες και για να γνωρίζουμε, πρέπει να ξέρουμε και ποια είναι αυτά τα παιδιά.
Βεβαίως και το Υπουργείο Υγείας έχει ζητήσει από τις υπηρεσίας του, κυρίως σε ό,τι αφορά σ' αυτά που διαπιστώνεται σύντομα μετά τη γέννηση, να περιλαμβάνονται στο βιβλιάριο υγείας, ώστε να μπορεί να ακολουθεί στη συνέχεια η γνώση όλων των εμπλεκομένων παραγόντων για να μη κάνουμε λάθη.
Έχουμε, λοιπόν, μια σειρά προγραμμάτων και μέσω Ιδρυμάτων που εποπτεύονται και από το Υπουργείο Υγείας π.χ. έχουμε εξειδίκευση εκπαιδευτικών και στελεχών πρωτοβάθμιας για τις μαθησιακές δυσκολίες στο Πανεπιστήμιο Πατρών, 2000 εκπαιδευτικοί επιμορφώθηκαν. Μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής μπήκε φέτος στα σχολεία. Χρησιμοποιήσαμε, επίσης, εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής σε σχολεία που δεν είχαμε αναγνωρισμένα περιστατικά ατόμων με ειδικές ανάγκες και γιατί και αυτοί έχουν γενική παιδαγωγική κατάρτιση και μπορούν να βοηθήσουν στο διαγνωστικό κομμάτι. Το ίδιο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου υπάρχει στη Θεσσαλονίκη ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Γενικά έχουμε ανάγκες από τέτοιο προσωπικό γιατί και τα μέσα που ανακαλύπτονται και στην τεχνολογία και αλλού, είναι όλο και περισσότερα και ένας τέτοιος εκπαιδευτικός πρέπει να έχει σχέση και με την τεχνολογία. Δεν έχει σχέση μόνο με τη διάγνωση ή με την οιονεί ψυχοθεραπευτική προσέγγιση.
Βεβαίως έχουμε και τράπεζα πληροφοριών ειδικής αγωγής, η οποία ανήκει στο Πολυτεχνείο και έχει παραδοθεί άτυπα στην κοινωνία της πληροφορίας. Πρέπει να σας πω ότι από την κοινωνία της πληροφορίας έχουμε περιθώρια και χρήματα να απορροφήσουμε για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά εκεί θα χρειαστεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και επιμόρφωση και στήριξη των γονέων και του περιβάλλοντος τους και η επιμόρφωση γενικότερα του σχολείου για το πώς θα αντιμετωπίζει τα παιδιά αυτά. Πολλές φορές έχουμε και το αντίθετο πρόβλημα. Ένα παιδί πρέπει να πάει σε ειδικό σχολείο και οι γονείς από ντροπή, επειδή κάποιοι θα σχολιάσουν, το πηγαίνουν στο γενικό σχολείο που δεν τα καταφέρνει. Θέλουμε ανοικτές διόδους πρόσβασης μεταξύ ειδικού και κανονικού σχολείου, ώστε να μπορεί ένα παιδί π.χ. να χρειαστεί να πάει για ένα διάστημα σε ειδικό σχολείο. Γιατί πολλές φορές ένα παιδί που μπορεί να είναι πρώτο σε ένα ειδικό σχολείο, είναι πολύ καλύτερα από το να είναι τελευταίο σε ένα γενικό. Το λέω αυτό ως επαγγελματίας -ψυχίατρος. Κάναμε προσπάθεια φέτος να κλείσουμε το έλλειμμα από το 2003 που έγινε ο νόμος, δεν είχαν διατεθεί κεφάλαια και έτσι δεν έγινε τίποτα. Προσπαθούμε να επιταχύνουμε τις διαδικασίες στο χώρο αυτό, ξεχωρίζοντας τις κατηγορίες όχι με συμβατικό τρόπο, έχοντας επίγνωση ότι επιστημονικά πολλές φορές και ιδιαίτερα στο χώρο της πολυαναπηρίας τα πράγματα δυσκολεύουν.
Έχουμε ζητήσει τη συνεργασία απ' όλα τα υπουργεία και τους δήμους. Γίνονται προσπάθειες για τη προσβασιμότητα. Αυτή η προσβασιμότητα αφορά αργότερα στην αυτονομία του ατόμου, όπως έχει διακηρυχθεί και από το Συμβούλιο της Ευρώπης, αυτόνομη διαβίωση. Αλλά έχουμε ακόμη δυσκολίες. Θυμάμαι πολύ έντονα ένα περιστατικό όταν ήμουν Ευρωβουλευτής, στις Βρυξέλλες, που ένα παιδί πολύ αθλητικό, κτύπησε πέφτοντας, κάνοντας μια βουτιά από ψηλά, έσπασε τη σπονδυλική στήλη και έμεινε παραπληγικός. Έφυγε από την Ελλάδα μόνος του, κατοικεί μόνος του στις Βρυξέλλες, γιατί εκεί μπορεί να είναι τελείως ανεξάρτητος. Υπηρετεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δεν έχει καμία δυσκολία. Ψυχολογικά μεν υποφέρει γιατί έφυγε από την Ελλάδα, που είναι πιο ευχάριστη η διαβίωση με τους γονείς και τους συγγενείς του, αλλά δεν έχει ανάγκη κανέναν εκεί. Μετακινείται παντού. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό θέμα και πώς βλέπουν τα παιδιά αυτά το μέλλον τους. Δηλαδή, άλλη προσπάθεια θα καταβάλει αν βλέπει το μέλλον από πλευράς αυτόνομης διαβίωσης με θετικό τρόπο και άλλη προσπάθεια θα καταβάλει όταν ξέρει ότι πρέπει σε όλη του τη ζωή να έχει κάποιον να τον βοηθάει συνεχώς. Επομένως αν δεν έχει ψυχολογία πολύ ισχυρή πέφτει σε εγκατάλειψη του εαυτού του.
Νομίζω η Πρόεδρος που έχει καταφέρει τόσα πολλά στη ζωή της και την συγχαίρω για πολλοστή φορά, μπορεί να μας πει ότι αυτό είναι το παν. Πέραν από το να έχει οικογενειακό περιβάλλον και κρατικές υποδομές για το σχολείο, το παν είναι και η προσωπικότητα και η ψυχολογία, η οποία έμμεσα στηρίζεται και απ' αυτή την πλευρά.
Θέλω να σας πω ότι το Υπουργείο είναι ανοικτό. Είναι εδώ μαζί μου και ο Ειδικός Γραμματέας και ο αρμόδιος Διευθυντής και ο Σύμβουλος επί τέτοιων θεμάτων που προωθούμε. Μας ανησυχεί ο χρόνος. Θέλουμε να επιταχύνουμε όσο μπορούμε περισσότερο και θέλουμε να μπούμε σε μια πιο εξειδικευμένη προσέγγιση. Έχουμε φύγει από τη λογική παθητικές πολιτικές, επιδόματα και όλοι στο σωρό. Δεν μπορεί αυτή η λογική να περάσει.
Πέρα από τα επιδόματα και την παθητική πολιτική χρειάζεται μια απολύτως ενεργητική πολιτική και αυτή επιδιώκουμε.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ - ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Κυρία Υπουργέ, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ. Τουλάχιστον προσωπικά αισθάνομαι ενθουσιασμό και αισιοδοξία ότι στο πρόσωπο σας, η ειδική αγωγή θα κάνει πραγματικά τομές. Έχοντας πλήρη επίγνωση του πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα, τα πόσα έχετε ήδη κάνει μέχρι τώρα σε τόσο λίγο διάστημα, νομίζω είναι εντυπωσιακό. Σας ευχόμαστε καλή δύναμη.
……………

ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ (Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων): Εμείς θα στείλουμε το νομοσχέδιο και στα συναρμόδια Υπουργεία. Πρέπει να κάνουμε μια συνολική κωδικοποίηση της νομοθεσίας. Παρότι στα 5 νομοσχέδια που έχουμε ψηφίσει προσθέσαμε και κάποιες τροπολογίες γιατί έχουμε κάποιες εκκρεμότητες, αλλά δε μας αρέσει να φτιάχνουμε νομοσχέδια που να ανακατεύουν πολλά πράγματα. Ο αρμόδιος Διευθυντής του Υπουργείου έχει αναλάβει την επικοινωνία με όλες τις άλλες πλευρές, ώστε ακόμη και επαναλαμβάνοντας νομοθεσία που ήδη υπάρχει να κωδικοποιήσουμε με μια λογική σειρά όλο αυτό το σύστημα, το οποίο θα βοηθήσει να αντιμετωπίζει το σύνολο της Διοίκησης των ΑΜΕΑ.
……………

ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ (Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων): Τα Πανεπιστήμια έθεταν τον όρο της αρτιμέλειας. Με αυστηρή εντολή δική μου, ο όρος αυτός καταργήθηκε. Ένα, όμως, πανεπιστήμιο, παρά τη δική μου εντολή, το επανέλαβε. Από εκεί και πέρα έπεσε «πέλεκυς». Πέρυσι τον Ιούνιο, αυτός ο όρος καταργήθηκε.
……………

ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ (Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων): Τα έχουμε όλα αυτά προβλέψει, αλλά δε γνωρίζουμε τον αριθμό των παιδιών που δεν έχουν πάει σχολείο. Μιλάμε για ευαίσθητες ομάδες, όπως είναι οι τσιγγάνοι κ.λπ..
Γνωρίζετε ότι έχουμε πρόβλημα αναλφαβητισμού στην Ελλάδα. Βέβαια, για να πάρετε θάρρος σας λέω ότι στη Γαλλία η διαρροή από το σχολείο είναι της τάξεως του 15%. Σας το λέω αυτό επειδή είναι από δημοσίευμα της LE MONDE της περασμένης εβδομάδας. Το υπόλοιπο ποσοστό που δεν έχει το πρόβλημα του αναλφαβητισμού στην Ελλάδα, τυγχάνει επεξεργασίας σε ένα πληροφοριακό σύστημα. Επιδιώξαμε από πέρυσι όλα τα στοιχεία να τα έχει το Υπουργείο. Επεξεργαζόμαστε, λοιπόν, και την πολιτική με βάση αυτό, διαπιστώνοντας ότι σε ορισμένες περιοχές υπάρχει μεγαλύτερο ποσοστό αναλαφαβητισμού, όχι γιατί φταίει η περιοχή, αλλά ίσως επειδή οι γονείς προσπάθησαν να δημιουργήσουν κάποιο ιδιαίτερο καθεστώς. Δε μπορούμε, βέβαια, να φτιάξουμε ολόκληρες υποδομές για ελάχιστα παιδιά, αλλά θα πρέπει να δούμε πώς θα κατανεμηθούν οι υπηρεσίες για να έχουν την πολυτέλεια οι γονείς να μετακινούνται.
Είμαστε και σε μια εποχή που και δεν υπάρχουν τόσο πολλά taboo, προσπαθούμε να δώσουμε να καταλάβουν όλοι ότι δεν είναι ντροπή να βγει η οικογένεια από το καβούκι της. Το σχολείο είναι ο καταλληλότερος χώρος για να απευθυνθεί. Ένα 10% των παιδιών, έχει διαφόρων ειδών προβλήματα που αναδεικνύονται μέσα από τη μαθησιακή δυσκολία.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ - ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Φαντάζομαι ότι η κυβερνητική επιτροπή παιδείας και πολιτισμού και η ιδέα της εισαγωγής του παράγοντα πολιτισμού στην εκπαίδευση από νεαρή ηλικία θα βοηθήσει να εξαλειφθούν οι προκαταλήψεις
που κατά μεγάλο ποσοστό είναι χειρότερες από τα προβλήματα που δημιουργεί η αναπηρία. Θα ήθελα να ρωτήσω αν προβλεφθεί στο αναλυτικό πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας μεσοπρόθεσμα ή άμεσα κάποια τέτοια διάταξη που να επιβάλλει τη διδασκαλία της ενημέρωσης των παιδιών για τη διαφορετικότητα. Θα θέλαμε μια συγκεκριμένη απάντηση στον τρόπο που σκέφτεστε να συνεργασθείτε και με τα άλλα υπουργεία που επηρεάζουν την πολιτική για τα άτομα με αναπηρία.
……………

ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ (Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων): Ο πολιτισμός της κοινωνίας φαίνεται από την αντιμετώπιση των ατόμων αυτών. Μας απασχολεί η κρυφή αυτή ομάδα.
Θα αναφερθώ για τους μουσουλμάνους που βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας και είναι 20 χιλιάδες. Όταν μια ομάδα πέφτει σ' αυτή τη διαφορετικότητα που δεν γίνεται ανεκτή και μπαίνει στο περιθώριο τότε δημιουργούνται τεράστια προβλήματα. Πρώτα - πρώτα στα παιδιά αυτά δεν φαίνεται η αναπηρία ή η υπαρξιακή δυσκολία γιατί υπάρχει ένα γενικότερο πλαίσιο υποβάθμισης που δεν γίνεται αντιληπτό. Το γενικότερο πρόβλημα που υπάρχει είναι ότι αυτά τα παιδιά που δεν πηγαίνουν σχολείο είτε έχουν αναπηρίες είτε όχι δεν έχουν άλλες ελπίδες από το να προσχωρήσουν στην απόλυτη παθητικότητα εάν είναι ανάπηρα ή στο οργανωμένο έγκλημα. Θα έχουμε δράση και μέσα από την εκπαιδευτική τηλεόραση. Εμείς έχουμε τον καλύτερο μηχανισμό ανάδειξης του προβλήματος όταν έρχονται στο σχολείο. Εκεί έχουμε την ανάγκη και την προσέγγιση των άλλων υπουργείων. Το βιβλιάριο είναι μια λύση γιατί ακολουθεί το παιδί με τα εμβόλια και με όλο το σεβασμό στα προσωπικά δεδομένα να μπορέσουμε να έχουμε το συνολικό προφίλ των παιδιών. Πρέπει να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες που υπάρχουν.

Θα πρέπει να εμπνεύσουμε σιγουριά στους γονείς αυτών των παιδιών, ότι υπάρχει ελπίδα. Γιατί, το μεγαλύτερο πρόβλημα των ατόμων με αναπηρία, είναι ότι υπάρχουν κάποιες κατηγορίες αυτών των παιδιών, που, όταν οι γονείς τους πεθάνουν, κατ' ανάγκη, θα πρέπει να αναληφθούν από κάποιες υπηρεσίες.
Πρέπει να δημιουργήσουμε τις υπηρεσίες εκείνες, οι οποίες δε θα τα περιθωριοποιούν. Σε τελευταία ανάλυση, βγάλαμε από τη Λέρο άτομα ψυχικώς πάσχοντα μετά από 30 χρόνια. Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε από τώρα τις προβλέψεις μας γι' αυτά τα παιδιά, που πολλές φορές, μάλιστα, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους συγγενείς τους κ.λπ.; Ας μην μπούμε, όμως, σ' αυτές τις διαδικασίες. Θα πρέπει, όμως, να τα σκέφτεται κανείς όλα αυτά, δηλαδή, τι σημαίνει να είναι κάποιος αδύναμος, στο να επιβιώνει κοινωνικά, αν δεν πάρει τα κατάλληλα εφόδια ή τι σημαίνει να είναι κάποιος αδύναμος, ακόμη κι αν τα πάρει. Συμφωνώ μαζί σας, κ. Μουσιώνη, ότι χρειάζεται μία mainstreaming πολιτική.
Θα εξετάσουμε και το χρηματοδοτικό τομέα. Εκεί, πράγματι, τα χρήματα φαίνονται. Αντίθετα, μπορούμε να πούμε, ότι στους υπόλοιπους τομείς της Παιδείας, όσα χρήματα και να διατεθούν, μπορεί να μη φανούν. Φαίνονται, για παράδειγμα, τα χρήματα που διατίθενται για αγορά υπολογιστών, για διόρθωση του ασανσέρ του σχολείου κ.λπ.. Αυτό το κατανοούμε απόλυτα. Είναι ο τομέας που δε θα παραμελήσουμε. Δεν μπορούμε να σας υποσχεθούμε θαύματα, αλλά σας λέμε, ότι ασχολούμαστε πολύ σοβαρά με αυτόν.
Ταυτόχρονα, προσπαθούμε να απομακρύνουμε την πλαστή κατάσταση, η οποία έχει δημιουργήσει προβλήματα. Σας επαναλαμβάνω, ότι, ήδη, έχουμε εγνωσμένα δυσλεκτικά παιδιά, σε αριθμό τετραπλάσιο ή πενταπλάσιο απ' ό,τι στην Ευρώπη. Επομένως, χρειάζεται επανέλεγχος του ζητήματος. Αν κάποιο δυσλεκτικό παιδί δώσει προφορικές εξετάσεις, αυτό δε σημαίνει ότι θα μπει στο Πανεπιστήμιο, αν δεν το αξίζει. Βέβαια, αυτό το παιδί, οι εξεταστές το αντιμετωπίζουν με περισσότερη επιείκεια. Το θέμα είναι ότι διαχέεται μία ιδεολογία και μία νοοτροπία, ότι οι κινήσεις μας γι' αυτά τα άτομα, είναι, τάχα, κάτι, από το οποίο μπορεί να επωφεληθεί το σύνολο, «οι εξυπνάκηδες» κ.λπ.. Αυτή η νοοτροπία προσβάλλει τα άτομα με πραγματικές ειδικές ανάγκες, θίγει την κοινωνία, γιατί έχει άλλες παρενέργειες και τελικά έχει
πάρα πολύ μεγάλο κόστος. Η πολιτική για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, δεν έχει κόστος. Αντίθετα, έχει κέρδος. Διότι, αν προλάβεις ορισμένα πράγματα, δεν έχεις όλες αυτές τις φοβερές παθητικές πολιτικές και το χρήμα που δίνει κανείς σε νοσοκομειακές περιθάλψεις, σε άλλες ιδρυματικές καταστάσεις, δεν ωφελούν κανέναν. Άρα, αυτό είναι μία ψευδαίσθηση. Χρήματα θα ξοδέψουμε, έτσι και αλλιώς. Αυτά, πρέπει να δοθούν εγκαίρως. Κάνουμε ό,τι μπορούμε πάνω σ' αυτό το θέμα.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗ-ΑΛΝΤΟΥΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Κυρία Υπουργέ, κατ' αρχάς, φαντάζομαι, ότι σας πείσαμε ότι η Επιτροπή μας είναι διακομματική. Αυτό δε συμβαίνει μόνο σήμερα. Στην Επιτροπή μας έχουμε τη χαρά να μοιραζόμαστε στιγμές ενημέρωσης. Είναι το αντικείμενο που όλοι σεβόμαστε.
Η δομή των νομοσχεδίων είναι περίπου η εξής: Τα νομοσχέδια κατατίθενται από τα καθ' ύλη Υπουργεία στην αρμόδια διαρκή επιτροπή. Δεν υπάρχει ένας κεντρικός φορέας, που να ασχολείται με τα θέματα αναπηρίας. Τώρα, βέβαια, δίνεται έμφαση σ' αυτόν τον τομέα. Μέχρι τώρα, μάλιστα, η Πολιτεία τον αγνοούσε. Σήμερα, υπάρχουν και οι Οδηγίες της Ευρώπης, η οποία μας επιβάλλει να επικεντρωθούμε στα θέματα που απασχολούν τους αναπήρους.
Διερωτώμαι, λοιπόν, εάν θα έπρεπε η Επιτροπή μας να ήταν διαρκής. Έτσι τα νομοθετήματα, που επεξεργάζονται τα διάφορα Υπουργεία, όταν έχουν να κάνουν με θέματα αναπηρίας, τουλάχιστον, θα συζητούνται στην Επιτροπή μας, η οποία θα μπορεί να βοηθήσει και ακόμη και να ψηφίσει, γιατί, όχι.
Έχει διαμορφωθεί το εξής παράδοξο: Τα Υπουργεία συμβουλεύονται ανθρώπους όλων των κατηγοριών και καλώς κάνουν. Δικαίωμα τους είναι. Οι άνθρωποι αυτοί, μπορεί να εκπροσωπούν δημοκρατικά τους αναπήρους, μπορεί, όμως, να τους εκπροσωπούν κακώς, διότι, δεν έχουν εκλεγεί, όπως θα έπρεπε. Εν πάση περιπτώσει, ενώ, διάφοροι φορείς και διάφορα άτομα συμβουλεύουν τους Υπουργούς, οι ίδιοι οι Βουλευτές ενημερώνονται τελευταίοι. Διότι, μέχρι τώρα μέσα σε άλλα νομοσχέδια, έρχονται διατάξεις, που αφορούν τους αναπήρους, για τις οποίες, κατά κανόνα, οι περισσότεροι δεν ενημερώνονται εγκαίρως. Επίσης, με το ρυθμό, με τον οποίο ψηφίζονται τα νομοσχέδια, είναι αδύνατο το νομοθετικό
κατ' εξοχή σώμα, η Βουλή των Ελλήνων, να βοηθήσει πραγματικά και ουσιαστικά σ' αυτό το πολύπλοκο θέμα.
Το αναφέρω αυτό, γιατί, έχω διαπιστώσει, επανειλημμένως και από την αντίδραση των Βουλευτών στην Ολομέλεια και από τους εκπροσώπους των διαφόρων κομμάτων στην Επιτροπή μας, ότι υπάρχει πραγματική και καλή διάθεση και πολλές ικανότητες, που μπορούν να αξιοποιηθούν από τους Υπουργούς και τους φορείς, που ασχολούνται μ' αυτά τα θέματα.
Νομίζω, ότι πρέπει να γίνει κάτι πάνω σ' αυτό το θέμα. Προσωπικά, θα κάνω, ό,τι καλύτερο μπορώ. Νομίζω ότι αυτό θα είναι και το κύριο θέμα συζήτησης της Επιτροπής μας, η περισσότερη αξιοποίηση μας.
Δεν αμφισβητούμε τις καλές προθέσεις πολλών πολιτικών, γενικά. Το θέμα είναι, πώς θα βρεθεί ένας τρόπος για να συντονισθούν πολλοί καλοί άνθρωποι, που έχουν, πράγματι, πολύ καλές προθέσεις.
Κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα να κάνω μία επισήμανση και σας παρακαλώ πολύ να τη λάβετε υπόψη σας. Με την πολύ σωστή προσπάθεια να ενσωματωθούν τα ανάπηρα παιδιά στα κανονικά σχολεία και την κοινωνία, γενικότερα, δημιουργείται το εξής παράδοξο: Τυφλά παιδιά, που, παρά την αναπηρία τους, διέπρεπαν στον ακαδημαϊκό χώρο, ενώ δεν είχαν κανένα νοητικό πρόβλημα, αυτή τη στιγμή, με την υποβάθμιση των δύο μοναδικών παραδοσιακών, ειδικών σχολείων για τυφλούς, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, που είχαν επιτυχία στο παρελθόν από τους αποφοίτους τους, τα έχουμε σε κοινές τάξεις, με παιδιά με πολλές άλλες αναπηρίες και έτσι δεν εξασκούν τα παραδοσιακά, έστω, επαγγέλματα, όπως του ιεροψάλτη. Επίσης, δεν μπορούν να παρακολουθήσουν και τις σχολές τηλεφωνητών, διότι δε γνωρίζουν Πληροφορική. Πρέπει να προσέξουμε να μη γίνει εξίσωση προς τα κάτω. Φοβάμαι πάρα πολύ για τα επακόλουθα των σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής, που είναι, μεν στα κοινά σχολεία, αλλά είναι χωριστές και έτσι τα παιδιά «γκετοποιούνται».
Είχα παρακολουθήσει ένα ειδικό σχολείο τυφλών. Στη συνέχεια, μπόρεσα να ενταχθώ στο κανονικό πρόγραμμα ενός σχολείου, που δεν είχε κανέναν ανάπηρο μαθητή, στο Αμερικάνικο Κολέγιο, όπου πήγα με υποτροφία. Η μετέπειτα ζωή μου ήταν πολύ φυσιολογική.
Με αυτά θέλω να πω, ότι κάποιοι πρέπει να ασχοληθούν πάρα πολύ σοβαρά με αυτά τα θέματα, ώστε η ένταξη των ατόμων με αναπηρία, στην κοινωνία, γενικά, να γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες της αναπηρίας κάθε κατηγορίας.
Θα θέλαμε, κυρία Υπουργέ, να σας ευχαριστήσουμε μέσα από την καρδιά μας για την πραγματική προσπάθεια που καταβάλλετε πάνω σ' αυτά τα ζητήματα. Ελπίζουμε ότι στο άρμα που ξεκινήσατε να σέρνετε για τη βελτίωση της ειδικής αγωγής, ειδικότερα και της Παιδείας, γενικότερα, να ακολουθήσουν και πολλοί άλλοι.
Τέλος, θα θέλαμε να μας κάνατε έναν επίλογο. Εμείς είμαστε στη διάθεση σας. Ελπίζω, ότι στο μέλλον, με ένα ρόλο πιο θεσμικό, θα βοηθήσουμε τόσο το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, όσο και τα άλλα υπουργεία, να συντονίσουν τις προσπάθειες τους προς μια τόσο σωστή κατεύθυνση, τη βελτίωση της ζωής των αναπήρων πολιτών στη Χώρα μας. Σας ευχαριστώ.

ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ (Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων): Γνωρίζω ότι είναι άλλες οι αρμόδιες Επιτροπές για το νομοσχέδιο. Αυτό δε μας εμποδίζει, οποιοδήποτε νομοσχέδιο να το συζητήσουμε στην Επιτροπή μας, να δεχθούμε τις παρατηρήσεις και στη συνέχεια να πάμε στην αρμόδια Επιτροπή. Εμείς δεν έχουμε κανένα πρόβλημα.
Προ καιρού, το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, είχε φέρει προς συζήτηση ένα νομοσχέδιο, που περιλάμβανε κάποιες προνοιακές διατάξεις. Θέλουμε να προσπαθήσουμε να κωδικοποιήσουμε το σύνολο της νομοθεσίας. Θα ζητήσουμε από το Υπουργείο Υγείας την ανάλογη εκπροσώπηση και θα κάνουμε μια κοινή νομοπαρασκευαστική επιτροπή, όχι για να ανταλλάξουμε απόψεις, αλλά για να κάνουμε ένα ολοκληρωμένο κωδικοποιημένο σύστημα για τα ζητήματα αυτά. Επομένως, μπορούμε να έρθουμε στην Επιτροπή σας, όπου θα καλέσετε και τους φορείς που θέλετε, για να εκφράσουν την άποψη τους. Αυτό δε σημαίνει ότι οι φορείς έχουν τη σωστά τεκμηριωμένη επιστημονική άποψη. Γνωρίζουμε ότι πολλές φορές είναι άλλη η συνδικαλιστική προσέγγιση των φορέων και άλλη η επιστημονική. Υπάρχουν τομείς, όπως αυτοί, που η άσκηση πολιτικής είναι επιστημονική υπόθεση. Επομένως, κατανοώ αυτό που λέτε, ότι η Επιτροπή σας είναι διακομματική. Χαίρομαι γι’ αυτό, γιατί σε τέτοια θέματα δεν επιτρέπονται άλλου είδους προσεγγίσεις. Άρα, μπορούμε να έχουμε διαρκή συνεργασία μεταξύ μας. Σας υπόσχομαι ότι, ό,τι έρχεται προς συζήτηση στη Βουλή, μπορεί να περνά πρώτα από την Επιτροπή σας και στη συνέχεια να πηγαίνει στην αρμόδια Επιτροπή. Όλες οι διακομματικές Επιτροπές, για μένα, έτσι θα έπρεπε να λειτουργούν. Άλλωστε και στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων συζητούσαμε ορισμένα θέματα, πριν αυτά συζητηθούν στην Επιτροπή Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής. Μπορούμε να συζητήσουμε και την ευρωπαϊκή πολιτική που ασκείται, τις επιτυχίες, τις αποτυχίες, τα ευρωπαϊκά προγράμματα κ.λ.π.. Η προσπάθεια μας, θα είναι να συνεργαστούμε και με τα άλλα Υπουργεία, καθώς και με το κομμάτι της πληροφόρησης, που είναι πολύ σημαντικό. Βέβαια, ζούμε σε μια εποχή που το κακό δημιουργεί είδηση. Δε σας κρύβω, ότι ως Υπουργός Παιδείας, έχω πολλές ενστάσεις για την ποιότητα των τηλεοπτικών καναλιών.
Ένα από τα ζητήματα που απογοητεύει τα παιδιά, είναι ότι η τηλεόραση εμφανίζει σαν επιτυχημένο τον ωραίο, το νέο και τον πλούσιο. Είναι ένα χαστούκι στα άτομα με αναπηρία. Πρόκειται πράγματι, για ρατσισμό. Για πρώτη φορά κάνουμε μία μελέτη και μέσω του καθηγητή της Ολυμπιακής Παιδείας διδάσκονται τα ατομικά και ανθρώπινα δικαιώματα. Ήδη, επιμορφώνουμε εκπαιδευτικούς σε ευρωπαϊκά θέματα. Περιμένουμε να ψηφιστεί το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα από τη Βουλή. Έχουμε εκδώσει φυλλάδια και για τους εκπαιδευτικούς και για τους μαθητές του Δημοτικού και του Γυμνασίου, για το τι ακριβώς είναι το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, όπου δίνεται έμφαση στα ανθρώπινα και θεμελιώδη δικαιώματα, άρα και στο δικαίωμα στη διαφορετικότητα, με όλο το σεβασμό, αλλά όχι και στην προβολή της διαφορετικότητας, ως φλάμπουρου, που θέλει να πλήξει μια άλλη πλευρά που είναι η πλειοψηφία. Η διαφορετικότητα έχε

αρχή