Eισήγηση για την Επιτροπή Ισότητας - Δικαιώματα Ατόμων με Αναπηρία
Η θέση της σελίδας είναι:
Μπερνιδάκη-Άλντους » Ομιλίες » Βουλή
Ευχαριστώ κύρια Πρόεδρε,
Κύριες και κύριοι Συνάδελφοι,
Το θέμα της σημερινής μου εισήγησης είναι ιδιαιτέρως επίκαιρο.
Σήμερα στο Βερολίνο, ανακηρύσσεται το έτος 2007 ως Ευρωπαϊκό Έτος Ίσων Ευκαιριών. Μάλιστα η σημερινή ημέρα είναι σημαντική και για ένα άλλον λόγο. Είναι η πρώτη Συνάντηση Κορυφής που πραγματοποιείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση για θέματα Ισότητας.
Μια δεύτερη σημαντική εξέλιξη, έλαβε χώρα τον προηγούμενο μήνα. Στις 13 Δεκεμβρίου, ψηφίσθηκε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ η διεθνής συνθήκη για τα Δικαιώματα των Ατόμων με αναπηρία. Η σύμβαση αυτή αποτελεί μια ιστορική στιγμή για το αναπηρικό κίνημα. Η Σύμβαση αποτελεί όχι μόνο την πρώτη επίσημη αναγνώριση της αναπηρίας ως ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και την πρώτη Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που υπογράφεται από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής ένωσης ως μία ολότητα, από την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας. Για πρώτη φορά, εγκαθιδρύεται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο για την προστασία των πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών δικαιωμάτων 650 εκατομμυρίων ατόμων με αναπηρία σε όλο τον κόσμο. Όλες οι εμπλεκόμενες χώρες υποχρεούνται πλέον να αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία ως υποκείμενα δικαιωμάτων, τα οποία καθορίζονται πλήρως μέσα από τα 50 άρθρα της Σύμβασης και καλύπτουν κάθε τομέα της ανθρώπινης δράσης.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Μπροστά σε αυτές τις σημαντικές εξελίξεις, η ελληνική πολιτεία δεν πρέπει να μείνει αμέτοχη και απαθής. Οι διακρίσεις που υφίστανται καθημερινά οι συμπολίτες μας με αναπηρία σε όλο το φάσμα της ζωής τους παραμένουν πολλές.Αυτό αποτυπώνεται και στην κοινοτική δημοσκόπηση του «Ευρωβαρομέτρου», η οποία δημοσιοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες. Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, οι έλληνες σε ποσοστό 96% πιστεύουν πως η χώρα μας πρέπει να αναλάβει συγκεκριμένες δράσεις για την άρση των διακρίσεων κατά των αναπήρων. Ενώ, το 79% των ελλήνων πιστεύει ότι αποτελεί κοινωνικό μειονέκτημα το να έχει κάποιος αναπηρία. Αυτά τα στοιχεία αποτυπώνουν με τον πιο σαφή τρόπο την ανάγκη η χώρα μας να προχωρήσει σε συγκεκριμένα μέτρα προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών με αναπηρία.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Πρέπει να γίνει κάτι σαφές. Τα άτομα με αναπηρία δεν θέλουν την ελεημοσύνη κανενός. Θέλουν ευκαιρίες. Ευκαιρίες να εργασθούν, να αναδείξουν τις ικανότητες τους. Ευκαιρίες να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή όπως όλοι οι υπόλοιποι πολίτες. Δυστυχώς όμως τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην προσπάθεια τους να ζήσουν μια ζωή χωρίς διακρίσεις είναι πολλά.
Στην εκπαίδευση για παράδειγμα.
Πολλοί δεν γνωρίζουν ότι οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ξεπερνούν τις 200.000 στην Ελλάδα, αλλά ούτε το ένα τρίτο απ’ αυτούς φοιτούν στις δύο πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Αυτή την απαράδεκτη κατάσταση ενισχύει με τον τρόπο του και το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο. Κύριε συνάδελφοι, ίσως δεν γνωρίζετε ότι η εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία δεν είναι υποχρεωτική σύμφωνα με τον νόμο 1566/85, σε αντίθεση με την εκπαίδευση των υπολοίπων παιδιών. Ο πολίτης με αναπηρία αντιμετωπίζει τα ίδια και μεγαλύτερα εμπόδια και στην προσπάθεια του να ενταχθεί στην αγορά εργασίας. Υπολογίζεται μάλιστα ότι σήμερα περίπου 8 στους 10 συμπολίτες μας με αναπηρία, ίσως και παραπάνω, δεν έχουν κάποια εργασία.
Επίσης το δικαίωμα της προσβασιμότητας στις δημόσιες υποδομές υπάρχει για τους αναπήρους μόνο στα χαρτιά.
Παρά το γεγονός ότι το 10% του πληθυσμού στην χώρα μας αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα αναπηρίας, σπάνια βλέπουμε αυτούς τους ανθρώπους να κυκλοφορούν γύρω μας. Δεν τους βλέπουμε ποτέ, όχι γιατί δεν υπάρχουν, αλλά για τον απλό λόγο ότι οι περισσότεροι είναι εγκλωβισμένοι στα σπίτια τους, καταδικασμένοι σε μια ιδιόμορφη απομόνωση. Αυτή την απομόνωση σίγουρα δεν την έχουν επιλέξει οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Εμείς οι υπόλοιποι τη δημιουργούμε καθημερινά με την λανθασμένη μας νοοτροπία. Κανένας μας δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Ούτε η πολιτεία. Το ΥΠΕΧΩΔΕ, αλλά και τα άλλα υπουργεία, έχουν υποχρέωση να ενσωματώνουν τη διάσταση της αναπηρίας στον πυρήνα του σχεδιασμού κάθε δημόσιου έργου υποδομής που προωθούν. Για παράδειγμα, είναι απαράδεκτο να καταλήγουμε σε πρόσθετες παρεμβάσεις σε ένα δημόσιο έργο για να γίνει προσβάσιμο, γεγονός που συνεπάγεται μεγαλύτερο οικονομικό κόστος, τη στιγμή που θα μπορούσε αυτό να σχεδιασθεί από την αρχή με τις κατάλληλες υποδομές.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Τα προβλήματα λίγο πολύ είναι γνωστά. Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να αναφερθώ άλλο σ’ αυτά. Άλλωστε εύκολο είναι να εντοπίζεις τα προβλήματα, δύσκολο όμως είναι να τα λύνεις. Εδώ θα ήθελα να αναφερθώ με την ευκαιρία, στην έκθεση της ειδική διακομματικής Επιτροπής, η οποία ολοκληρώθηκε τον περασμένο Μάιο.
Αυτή η έκθεση περιέχει συγκεκριμένες προτάσεις, προτάσεις που ΕΛΠΙΖΩ να μην καταλήξουν σε κάποιο συρτάρι, ιδιαίτερα επειδή αυτές οι προτάσεις έχουν την στήριξη όλων των πολιτικών κομμάτων.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ προτάσεις αυτής της έκθεσης όπως:
- Η ΣΥΣΤΑΣΗ μόνιμης επιτροπής στη Βουλή για τα αναπηρικά θέματα,
- Η ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ της υπάρχουσας νομοθεσίας που αναφέρεται στους αναπήρους,
- Ο ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ του νόμου 2643, που αφορά την επαγγελματική αποκατάσταση τους,
- Η ΑΜΕΣΗ λειτουργία του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Αναπηρία,
- Η ΘΕΣΠΙΣΗ Γενικής Γραμματείας Ειδικής Αγωγής,
είναι ορισμένες μόνο από τις πολιτικές που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη ζωή των πολιτών με αναπηρία στη χώρα μας. ΕΙΝΑΙ δράσεις που ΔΕΝ χρειάζονται τεράστια χρηματικά ποσά. ΑΥΤΟ που χρειάζονται είναι πολιτική βούληση και διακομματική συναίνεση για την εφαρμογή τους.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Δεν πρέπει να ξεχνάμε και κάτι άλλο. Δεν μπορεί καμία πολιτική να επιτύχει, εάν δεν συμμετέχουν οι ίδιοι οι πολίτες με αναπηρία στο σχεδιασμό της. Επιτέλους, πρέπει η Πολιτεία να δώσει περισσότερα κίνητρα στους αναπήρους να ασχοληθούν με την πολιτική. Πρέπει οι ίδιοι να συμμετέχουν στη δημιουργία των λύσεων για τα προβλήματα τους. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί από όλα τα κόμματα είναι συγκεκριμένο. Θέλουμε τελικά τους αναπήρους στο προσκήνιο ή στο περιθώριο της πολιτικής αυτό είναι ένα άλλο βασικό θέμα. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί πρέπει οι αρτιμελείς να σχεδιάζουν μόνο πολιτικές για τους αναπήρους. Θεωρώ ότι όλα τα πολιτικά κόμματα πρέπει με συγκεκριμένες πολιτικές να ενθαρρύνουν της συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στη πολιτική.
Θα ήθελα να σταθώ με την ευκαιρία και σε ένα άλλο σημαντικό θέμα.
Ως άνθρωπος με αναπηρία θα ήθελα να τονίσω ότι αυτό που μας πληγώνει περισσότερο εμάς τους αναπήρους δεν είναι η αναπηρία μας, αλλά η συμπεριφορά των άλλων απέναντί μας, ιδιαίτερα όταν πηγάζει από την άγνοιά τους για την πραγματική κατάσταση την οποία βιώνουμε. Όταν βλέπουμε κάποιον ανάπηρο, ούτε καν ξέρουμε πως να τον αποκαλέσουμε, πως να του συμπεριφερθούμε. Το συναίσθημα που μας κυριεύει είναι πάντοτε το ίδιο: Αμηχανία. Δεν είναι δύσκολο να εντοπίσουμε που οφείλεται αυτή η αμηχανία μας. Οφείλεται στην άγνοια μας γύρω από τα αναπηρικά θέματα, οφείλεται στην άγνοια μας γύρω από τις ιδιαίτερες ανάγκες που μπορεί να έχει ο συνάνθρωπος μας με αναπηρία.
Πιστεύω ότι αυτό που χρειάζεται πάνω από όλα είναι συγκεκριμένα μέτρα για τη συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Θα σας δώσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Στο Σύνταγμα μας στο άρθρο 21 που αναφέρεται στα δικαιώματα των αναπήρων, χρησιμοποιείται ο σωστός, κατά την άποψη μου, όρος, που είναι άτομα με αναπηρία. Την ίδια στιγμή όμως οι περισσότεροι, αντί να χρησιμοποιούν αυτόν τον δόκιμο όρο, άλλοι αποκαλούν τα άτομα με αναπηρία πότε άτομα με ειδικές ανάγκες, άλλοι πάλι, συμπονετικά φαντάζομαι, τα αποκαλούν άτομα με ιδιαίτερες ικανότητες. Αυτές οι έννοιες αποτυπώνονται καθημερινά στις εφημερίδες, στα δελτία ειδήσεων και σε διάφορες ομιλίες φορέων της δημόσιας ζωής του τόπου μας. Αυτή η ποικιλία όρων γύρω από τα άτομα με αναπηρία αποτυπώνει χαρακτηριστικά την άγνοια της κοινωνίας μας γύρω από αυτά τα θέματα.
Κύριες και κύριοι συνάδελφοι,
Παρόλο που περιέγραψα με μελανά χρώματα τη ζωή των πολιτών με αναπηρία στη χώρα μας, δεν παραγνωρίζω ότι έχουν γίνει πολλά και σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια. Πρέπει όμως να συνεχισθούν.
Κατά την άποψη μου, κομβικό σημείο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των αναπήρων στη χώρα μας είναι η υλοποίηση της κάρτας αναπηρίας που αποτελεί και κυβερνητική εξαγγελία. Η κάρτα αναπηρίας μπορεί να λύσει πολλά από τα υπάρχοντα προβλήματα. Μέσω της κάρτας μπορεί να δημιουργηθεί ένα εθνικό μητρώο αναπήρων στη χώρα, κάτι που δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή. Αποτελούμε ίσως παγκόσμια πρωτοτυπία, αφού η πολιτεία δεν γνωρίζει σήμερα με ακρίβεια πόσοι ανάπηροι υπάρχουν στη χώρα, ποίες είναι οι ιδιαίτερες ανάγκες τους και ποια είναι η κατανομή τους στην επικράτεια. Όπως καταλαβαίνετε αυτή η απαράδεκτη έλλειψη δημιουργεί πολύ σημαντικά εμπόδια στη χάραξη αποτελεσματικών πολιτικών για την αναπηρία, αλλά και στη δίκαιη κατανομή των απαραίτητων κρατικών πόρων.
Επίσης, με την κάρτα αναπηρίας μπορεί να εισαχθεί ένα αντικειμενικό σύστημα ταξινόμησης και αξιολόγησης των αναπηριών. Δυστυχώς όλοι ομολογούν ότι το υπάρχον σύστημα, ούτε αξιόπιστο είναι ούτε και αδιάβλητο. Αποτέλεσμα είναι να ταλαιπωρούνται αδικαιολόγητα οι πολίτες με αναπηρία, κατά τη διαδικασία αξιολόγησης της αναπηρίας τους, από τις αρμόδιες επιτροπές, όπου πολλές φορές καλούνται να αποδείξουν το αυτονόητο της αναπηρίας τους. Πιστεύω ότι το Υπουργείο Υγείας πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην υλοποίηση αυτού του έργου, το οποίο, πρέπει να σημειωθεί, ότι έχει και την υποστήριξη του αναπηρικού κινήματος.
Κύριοι συνάδελφοι,
Ολοκληρώνοντας θέλω να τονίσω κάτι. Η αναπηρία δεν είναι εμπόδιο για τον πολίτη με αναπηρία. Εμπόδιο γίνεται από τις ανεύθυνες συμπεριφορές και διακρίσεις που υφίσταται καθημερινά. Είναι πολύ εύκολο να αλλάξουμε τις συνθήκες ζωής των αναπήρων στην χώρα μας, αρκεί να τους δούμε με μια διαφορετική ματιά: Oχι ως ασθενείς και αντικείμενα οίκτου, αλλά ως ισότιμους συμπολίτες μας.
Σας ευχαριστώ